Thomas Robert Malthus, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış İngiliz bir din adamı, ekonomist ve nüfus bilimcidir.
En çok, nüfus artışının yiyecek üretimini geride bırakacağı ve bunun sonucunda kıtlık, hastalık ve yoksulluk gibi sorunların ortaya çıkacağı yönündeki nüfus teorisiyle tanınır. Bu makalede, Malthus'un hayatını, teorilerini ve etkilerini kronolojik bir şekilde ve somut örneklerle inceleyeceğiz.
İlk Yılları ve Eğitimi (1766-1798)
Thomas Robert Malthus, 13 Şubat 1766'da Surrey, İngiltere'de varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Babası Daniel Malthus, filozof Jean-Jacques Rousseau'nun bir arkadaşıydı ve oğlunun eğitimine büyük önem veriyordu.
Malthus, ilk eğitimini evde aldıktan sonra, 1784 yılında Cambridge Üniversitesi'ndeki Jesus College'a girdi. Burada matematik, klasik edebiyat ve teoloji eğitimi aldı.
1791'de yüksek lisans derecesini aldı ve 1797'de Anglikan Kilisesi'nde papaz olarak görev yapmaya başladı.
Malthus'un Cambridge'deki eğitimi, onun analitik düşünme becerilerini geliştirmesine ve farklı disiplinlere ilgi duymasına katkıda bulundu.
"Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme" (1798)
Malthus'un en önemli eseri olan "Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme" (An Essay on the Principle of Population) 1798 yılında anonim olarak yayınlandı. Bu eserde, nüfusun geometrik dizi (1, 2, 4, 8, 16...) şeklinde artarken, yiyecek üretiminin aritmetik dizi (1, 2, 3, 4, 5...) şeklinde arttığını savundu.
Bu durumun, nüfus artışının yiyecek üretimini aşmasına ve dolayısıyla kıtlık, hastalık ve savaş gibi "olumlu denetimler" (positive checks) yoluyla nüfusun dengelenmesine yol açacağını öne sürdü. Ayrıca, evlilik yaşının yükseltilmesi ve cinsel perhiz gibi "önleyici denetimler" (preventive checks) ile nüfus artışının kontrol altına alınabileceğini belirtti.
Malthus'a göre, eğer nüfus kontrol edilmezse, yiyecek kıtlığı kaçınılmaz olacaktır. Örneğin, bir bölgede nüfus iki katına çıktığında, yiyecek üretimi aynı oranda artmayacaktır. Bu durum, yoksulluk, açlık ve hastalık gibi sorunlara yol açacaktır.
Sonraki Çalışmaları ve Etkileri (1800-1834)
Malthus, "Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme"nin sonraki baskılarını gözden geçirdi ve genişletti.
1805 yılında Doğu Hindistan Şirketi'nin Hertfordshire'daki kolejinde tarih ve siyasal ekonomi profesörü olarak göreve başladı.
Bu görev, ona ekonomik ve demografik konuları daha derinlemesine inceleme fırsatı verdi. Malthus'un teorileri, ekonomi, sosyoloji ve demografi gibi birçok alanı etkiledi. Özellikle, yoksulluk ve nüfus arasındaki ilişki üzerine yapılan tartışmalarda önemli bir referans noktası oldu.
Charles Darwin, evrim teorisini geliştirirken Malthus'un nüfus teorisinden ilham almıştır. Darwin, doğal seçilim ilkesini açıklarken, Malthus'un "yaşam mücadelesi" kavramından etkilenmiştir.
Eleştiriler ve Günümüzdeki Önemi
Malthus'un teorileri, yayınlandığı dönemden itibaren birçok eleştiriye maruz kalmıştır.
Özellikle, teknolojideki gelişmelerin ve tarım verimliliğindeki artışın yiyecek üretimini önemli ölçüde artırabileceği gerçeğini yeterince hesaba katmadığı yönünde eleştiriler yapılmıştır.
Ayrıca, nüfus artışının her zaman olumsuz sonuçlar doğurmayabileceği, bazı durumlarda ekonomik büyümeyi teşvik edebileceği de savunulmuştur.
Ancak, Malthus'un nüfus, kaynaklar ve çevre arasındaki ilişki üzerine yaptığı uyarılar, günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
Özellikle, aşırı nüfus artışı, kaynakların tükenmesi ve çevre kirliliği gibi küresel sorunlar, Malthus'un teorilerinin yeniden değerlendirilmesine yol açmıştır.
Karl Marx, Malthus'un teorilerini kapitalist sistemin sorunlarını gizlemek için bir araç olarak görmüş ve yoksulluğun nedeninin nüfus artışı değil, kapitalist sömürü olduğunu savunmuştur.
0 yorumlar:
Yorum Gönder