1290'da Yahudilerin İngiltere'den Sürülmesi

Ortaçağ Avrupa'sı, Yahudi topluluklarının çeşitli zorluklar ve trajediler yaşadığı bir dönem olarak bilinir. Bu trajedilerden biri de 1290 yılında İngiltere'de gerçekleşti. Kral I. Edward'ın emriyle, Yahudiler İngiltere'den sürüldü ve bu olay, Avrupa tarihindeki antisemitizmin en belirgin örneklerinden biri olarak kaydedildi. İşte Yahudilerin İngiltere'den sürülme süreci ve bu olayın ardındaki nedenler.

Ortaçağ İngilteresi'nde Yahudiler

Yahudiler, 11. yüzyıldan itibaren İngiltere'de varlık göstermeye başladılar. Normanlar'ın 1066'daki fethinden sonra İngiltere'ye gelen Yahudi toplulukları, ticaret ve finans alanlarında aktif rol aldılar. Bu dönemde Yahudiler, kralın koruması altındaydı ve krala doğrudan vergi ödeyerek diğer feodal lordların müdahalesinden korunuyorlardı (Roth, 1990).

Ancak zamanla Yahudilere yönelik tutumlar değişti. Finansal başarıları, onları hem ekonomik hem de dini açıdan hedef haline getirdi. Hristiyan Avrupa'da yaygın olan antisemitik düşünceler, Yahudilerin para ticareti ve tefecilik yapmalarından kaynaklanan hoşnutsuzlukla birleşti. Ayrıca, dini ihtilaf, Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesinden Yahudilerin mesul tutulması ve kan iftiraları da Yahudilere karşı nefretin artmasına neden oldu (Stacey, 1992).

Sürgün Kararının Nedenleri

1290 yılına gelindiğinde, Kral I. Edward, Yahudilerin İngiltere'den sürülmesine karar verdi. Bu kararın ardında birkaç önemli neden yatıyordu:

1. Ekonomik Nedenler: Yahudiler, İngiltere'de önemli mali kaynaklardan biriydi. Ancak, borçlanmış olan soylular ve halk, Yahudilere olan borçlarını ödemekte zorlanıyorlardı. Yahudilerin sürgün edilmesi, bu borçların silinmesi anlamına geliyordu (Huscroft, 2006).

2. Dini Baskılar: Ortaçağ Avrupa'sında Hristiyanlık, toplumsal ve politik yaşamda büyük bir etkiye sahipti. Kilise, Yahudilere karşı olumsuz propagandalar yapıyordu ve halk arasında Yahudilere yönelik nefret artıyordu. Kral Edward, kilisenin ve halkın baskılarına karşı koymak yerine, onların isteklerine uydu (Bartlett, 2000).

3. Siyasi Strateji: Kral Edward, Fransa ile savaş halindeydi ve Yahudilerin sürgün edilmesi, İngiltere'deki iç huzursuzlukları azaltarak krallığın iç işlerine odaklanmasını sağladı. Ayrıca, Yahudilerin mallarına el konulması, kraliyet hazinesine önemli bir gelir kaynağı oluşturdu (Richardson, 1960).

Sürgünün Gerçekleşmesi

18 Temmuz 1290'da, Kral Edward "Edict of Expulsion" (Sürgün Fermanı) olarak bilinen emri yayınladı. Bu ferman, tüm Yahudilerin 1 Kasım 1290'a kadar İngiltere'yi terk etmelerini emrediyordu. Yaklaşık 16.000 Yahudi, kısa bir süre içinde evlerini terk etmek zorunda kaldı. Birçoğu Fransa, Hollanda ve İspanya gibi diğer Avrupa ülkelerine sığındı (Grayzel, 1968).

Sürgünün Sonuçları ve Mirası

Yahudilerin İngiltere'den sürülmesi, İngiliz toplumu üzerinde derin etkiler bıraktı. Yahudi nüfusunun yokluğu, İngiltere'nin ekonomik yapısında önemli değişikliklere yol açtı. Yahudilerin ticaretteki yerini Lombard bankerleri ve diğer yabancı tüccarlar aldı. (Roth, 1990).

Yahudilerin İngiltere'ye dönüşü ancak 1656 yılında Oliver Cromwell döneminde mümkün oldu. Bu uzun sürgün dönemi, İngiltere'deki Yahudi topluluklarının hafızasında derin izler bıraktı ve Yahudi-Hristiyan ilişkilerinde kalıcı etkiler yarattı.

---

Kaynaklar:

1. Roth, Cecil. A History of the Jews in England. Clarendon Press, 1990.
2. Stacey, Robert C. Politics, Policy, and Finance under Henry III, 1216-1245. Clarendon Press, 1992.
3. Huscroft, Richard. Expulsion: England's Jewish Solution. Tempus Publishing, 2006.
4. Bartlett, Robert. England Under the Norman and Angevin Kings, 1075-1225. Oxford University Press, 2000.
5. Richardson, H.G. The English Jewry under Angevin Kings. Clarendon Press, 1960.
6. Grayzel, Solomon. A History of the Jews: From the Babylonian Exile to the Present. The Jewish Publication Society of America, 1968.