Merhaba, bu yazıda Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzade Mustafa'nın niçin idam edildiğini anlatmaya çalışacağım. Bu konu Osmanlı tarihinin en tartışmalı ve dramatik olaylarından birisidir. Şehzade Mustafa, Kanuni'nin ilk eşi Mahidevran Sultan'dan olan en büyük oğluydu. Babasının sevgisini ve halkın saygısını kazanmış, devlet işlerinde başarılı olmuş, cesur ve adaletli bir şehzade olarak tanınmıştı. Peki böyle bir şehzade neden babası tarafından öldürtüldü? Bu sorunun cevabını aramak için o dönemin siyasi, sosyal ve kültürel koşullarını göz önünde bulundurmak gerekir.
Şehzade Mustafa'nın idamına giden süreçte birçok olay yaşandı. Bunlardan bazıları şunlardır:
— 1541 yılında Şehzade Mustafa, Saruhan (Manisa) sancak beyliğinden Amasya sancak beyliğine nakledildi. Bu, veliahtlıktan uzaklaştırıldığı şeklinde yorumlandı. Ancak Kanuni, doğu topraklarının güvenliği için böyle bir karar aldığını ve veliahtlığının devam ettiğini açıkladı.
— 1543 yılında Şehzade Mustafa'nın kardeşi Şehzade Mehmed, Saruhan sancak beyliği sırasında vefat etti. Bu, Hürrem Sultan'ın oğullarından birinin yerine geçmesi için zehirlendiği iddiasını ortaya çıkardı.
— 1546 yılında Şehzade Mustafa, Konya sancak beyliğine atandı. Bu, babasının kendisinden iyice uzaklaştırdığı anlamına geliyordu. Ayrıca Hürrem Sultan'ın oğullarından Şehzade Selim, Saruhan sancak beyliğine getirildi.
Tüm bunlarla birlikte Şehzade Mustafa'nın idamının arkasında yatan en önemli sebepse, Kanuni'nin ikinci eşi Hürrem Sultan'ın taht mücadelesiydi. Hürrem Sultan, Kanuni'den sonra kendi oğullarından birinin padişah olmasını istiyordu. Bu yüzden Kanuni'nin diğer eşleri ve çocuklarıyla rekabet ediyordu. Hürrem Sultan'ın en büyük rakibi ise Mahidevran Sultan ve oğlu Şehzade Mustafa'ydı. Çünkü Şehzade Mustafa, Kanuni'nin en büyük oğlu ve veliahtı olarak görülüyordu. Hürrem Sultan, Şehzade Mustafa'yı gözden düşürmek için Veziriazam Rüstem Paşa ile işbirliği yaptı. Rüstem Paşa da Kanuni'ye Şehzade Mustafa'nın tahtta gözü olduğunu, babasına isyan etmeyi planladığını, devlet adamları ve askerlerle gizli ilişkiler kurduğunu söyledi. Şehzade Mustafa safında yaşanan hadiseleri de göz önünde bulundurarak (çünkü Şehzade Mustafa'nın adına tuğra çekilmesi ve diğer padişahlık alametlerini taşıması) Kanuni de en nihayetinde bu iddialara inandı ve oğlunu öldürmeye karar verdi.
Şehzade Mustafa'nın idamı 1553 yılında Nahcivan Seferi sırasında Konya'da gerçekleşti. Kanuni, oğlunu çadırına çağırttı ve onu boğdurttu. Bu sırada kendisi de çadırında ağlayarak Kuran-ı Kerim okuduğu rivayet edilir. Şehzade Mustafa'nın idamı hem sarayda hem de halk arasında büyük üzüntü ve tepki yarattı. Askerler isyan ettiler ve Rüstem Paşa'yı suçladılar. Yaşanan isyan neticesinde Kanuni de Rüstem Paşa'yı görevden aldı. Şehzade Mustafa'nın cenazesi ise Bursa'daki Muradiye Külliyesi'ne defnedildi.
Şehzade Mustafa'nın idamının Osmanlı tarihine etkileri büyük oldu. Bazı tarihçiler, Şehzade Mustafa'nın hayatta kalsaydı Osmanlı Devleti'nin daha güçlü olacağını, Avrupa'da daha fazla ilerleyeceğini, iç karışıklıkların önüne geçeceğini savunurlar. Bazıları da Şehzade Mustafa'nın suçsuz olduğunu, Hürrem Sultan'ın tuzak kurduğunu iddia ederler. Ancak bu görüşler kesin değildir. Tarihte gerçekleşmemiş bir olayın sonuçlarını tahmin etmek zordur.
0 yorumlar:
Yorum Gönder