Üçüncü Fransız Cumhuriyeti (1870-1940), Fransız tarihinin en uzun süreli cumhuriyet dönemlerinden biridir. Bu dönem, Fransa'nın siyasi, sosyal ve kültürel yapısında derin etkiler bırakmış, birçok kriz ve reformlarla şekillenmiştir. Üçüncü Cumhuriyet'in kuruluşu, yönetimi, başlıca olayları ve sona ermesi hakkında bilgilendirici bir makaleye hoş geldiniz.
Kuruluşu ve Başlangıç Dönemi
Üçüncü Cumhuriyet, 4 Eylül 1870'te İkinci Fransız İmparatorluğu'nun çöküşü ve Prusya'ya karşı alınan yenilgi sonrasında ilan edildi. Fransa-Prusya Savaşı'nın (1870-1871) ardından III. Napolyon'un esir düşmesi ve imparatorluğun sona ermesiyle, Fransa'da cumhuriyetçiler iktidarı ele geçirdi (Hobsbawm, 1996).
Paris Komünü ve Siyasi Krizler
Üçüncü Cumhuriyet'in ilk yılları, Paris Komünü'nün kanlı bastırılmasıyla gölgelendi. 18 Mart - 28 Mayıs 1871 tarihleri arasında süren Paris Komünü, işçi sınıfının devrimci bir yönetim denemesiydi. Ancak, hükümet güçleri tarafından şiddetle bastırıldı ve binlerce kişi öldürüldü veya sürgüne gönderildi (Tombs, 1996).
Siyasi Yapı ve Yönetim
Üçüncü Cumhuriyet, parlamenter bir sistem olarak yapılandırıldı. 1875 Anayasası ile iki meclisli bir parlamento (Senato ve Temsilciler Meclisi) oluşturuldu ve cumhurbaşkanı sembolik bir devlet başkanı olarak belirlendi. Bu dönemde sık sık hükümet değişiklikleri yaşandı, çünkü parlamentoda istikrarlı bir çoğunluk sağlamak zordu (Weber, 1976).
Dreyfus Davası ve Toplumsal Gerilimler
Üçüncü Cumhuriyet'in en önemli olaylarından biri Dreyfus Davası'dır. 1894'te Yahudi subay Alfred Dreyfus, haksız yere vatana ihanetle suçlanarak hapse mahkum edildi. Bu dava, Fransa'da derin toplumsal ve politik bölünmelere yol açtı. Dreyfus'un masumiyetinin 1906'da kanıtlanması, hukuk ve adalet sisteminde önemli reformlar yapılmasını sağladı ve anti-Semitizme karşı önemli bir mücadele başlatıldı (Bredin, 1986).
I. Dünya Savaşı ve Savaş Sonrası Dönem
Üçüncü Cumhuriyet, I. Dünya Savaşı'na (1914-1918) katılarak büyük zorluklarla karşılaştı. Savaş sırasında Fransız halkı büyük acılar çekti, ancak zaferle sonuçlanan savaş, Fransa'nın ulusal gururunu pekiştirdi. Savaş sonrası dönemde, Almanya'ya karşı Versailles Antlaşması'nın (1919) sert koşullarını dayatan Fransa, Avrupa'da güçlü bir konum elde etmeye çalıştı (Winter, 2014).
1930'lar ve Çöküş
1930'lar, Üçüncü Cumhuriyet için ekonomik krizler ve siyasi istikrarsızlıklarla dolu bir dönemdi. Büyük Buhran, işsizlik ve sosyal huzursuzluklara yol açtı. Ayrıca, siyasi yelpazenin her iki ucundaki radikal hareketler (komünistler ve faşistler) güç kazandı. 1936'da Halk Cephesi hükümeti, işçi hakları ve sosyal reformlar için önemli adımlar attı, ancak siyasi ve ekonomik zorluklar devam etti (Jackson, 2003).
Üçüncü Cumhuriyet'in sonunu getiren olay, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Fransa'yı işgal etmesi ve Vichy Hükümeti'nin kurulması oldu. 10 Temmuz 1940'ta Mareşal Philippe Pétain, Vichy Hükümeti'ni kurarak Üçüncü Cumhuriyet'e son verdi (Paxton, 1972).
Mirası
Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, demokrasi, laiklik ve sosyal reformlar açısından önemli miraslar bırakmıştır. Bu dönem, Fransa'da modern demokratik değerlerin ve kurumların temellerini atmış, eğitim ve sosyal haklar alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Ancak, aynı zamanda siyasi istikrarsızlıklar ve toplumsal bölünmelerle de karakterize edilmiştir.
Kaynaklar:
- Hobsbawm, E. J. (1996). The Age of Revolution: 1789-1848. Vintage.
- Tombs, R. (1996). France 1814-1914. Longman.
- Weber, E. (1976). Peasants into Frenchmen: The Modernization of Rural France, 1870-1914. Stanford University Press.
- Bredin, J.-D. (1986). The Affair: The Case of Alfred Dreyfus. George Braziller.
- Winter, J. (2014). The Great War and the British People. Palgrave Macmillan.
- Jackson, J. (2003). The Politics of Depression in France 1932-1936. Cambridge University Press.
- Paxton, R. O. (1972). Vichy France: Old Guard and New Order, 1940-1944. Knopf.
0 yorumlar:
Yorum Gönder