Tel Hai Savaşı, 1 Mart 1920'de İngiliz mandası altındaki Filistin'de Yahudi yerleşimciler ile Arap kuvvetleri arasında yaşanan bir çatışmadır. Çatışma, bugün Celile'de bulunan Tel Hai adlı Yahudi yerleşimine Arap kuvvetlerinin saldırmasıyla başlamıştır. Yahudi yerleşimcilerin lideri Joseph Trumpeldor (Hoşomer'in lideri) ve altı arkadaşı çatışmada ölmüştür. Arap kuvvetlerinin kayıpları ise beş kişidir.
Savaşın arka planı
Tel Hai 1918 yılında Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nun çökmesiyle birlikte, İngiliz mandası altındaki Filistin’in kuzeyinde kurulan bir Yahudi yerleşimiydi. Bu yerleşim, Haşomer adlı Yahudi savunma örgütünün üyeleri tarafından kurulmuş ve yine bu örgüt tarafından yönetilmişti. Haşomer, bölgedeki gerginlikten doğan çatışmalara karşı Yahudi yerleşim yerlerini muhafaza eden silahlı bir savunma örgütüydü.
1920 yılı başlarında, Suriye’de Fransız mandasına karşı bir Arap milliyetçiliği hareketi başlamıştı. Bu hareket daha sonrasındaysa Fransa-Suriye Savaşı olarak bilinen bir ayaklanmaya dönüştü. Ayaklanmacılar 1 Mart 1920’de, Tel Hai köyüne yaklaşık 150 kişilik bir silahlı grup olarak geldi. Bu grup, Fransızlara karşı savaşan Arap milliyetçilerinden oluşuyordu. Grubun başlangıçta köyle çatışma niyeti yoktu. Bu grubun lideri Şeyh Mahmud el-Hüseyni, köydeki Yahudilerden yiyecek ve silah istedi. Köyün lideri Joseph Trumpeldor yiyecek vermeyi kabul etti ancak silah vermeyi reddetti. Bu sırada, köyün yakınındaki Kfar Giladi adlı başka bir Yahudi yerleşiminden de Tel Hai'ye 10 kişilik bir takviye birliği geldi.
İki tarafın da belli bir milis gücüne sahip olması ve birbirlerine üstünlük sağlayabilecek durumda olmamaları taraflar arasında gerginliği daha da arttırdı ve nihayetinde çatışma başladı. Çatışma yaklaşık iki saat sürdü. Sonunda Araplar geri çekildiler. Ancak bu çatışmada altı Yahudi ve beş Arap öldü. Ayrıca Joseph Trumpeldor da ağır yaralandı ve kısa süre sonra hayatını kaybetti.
Tel Hai Savaşı'nda ölen Trumpeldor Yahudiler için bir kahraman ve şehit olarak anılmıştır. Tel Hai Savaşı'nın yıldönümü İsrail'de resmi bir anma günü olarak kutlanmaktadır. Araplar için ise Tel Hai Savaşı, Filistin topraklarını savunma mücadelesinin bir parçası olarak görülmüştür. Tel Hai Savaşı, aynı zamanda Fransa-Suriye Savaşı'nın da bir tetikleyicisi olmuştur. Çünkü Fransızlar, Arap kuvvetlerinin Tel Hai'ye saldırmasını kendilerine karşı bir tehdit olarak kamuoyuna yansıtmış, ve böylece Suriye'ye karşı yapacakları herhangi bir askeri müdahalede kamuoyu desteğini arkasına almışlardır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder