Nizâm-ı Cedîd, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri ve idari olarak Avrupa ülkeleriyle rekabet edebilmek için III. Selim döneminde (1789-1807) başlattığı bir reform hareketidir. Nizâm-ı Cedîd, "yeni düzen" anlamına gelir ve bu amaçla kurulan modern askeri birliklere de Nizâm-ı Cedîd Ordusu denir. Nizâm-ı Cedîd, sadece askeri alanda değil, devletin bütün kurumlarını devrin mevcut ihtiyaçlarına göre yenilemeyi ve merkeziyetçi bir yönetim anlayışını benimsemeyi hedeflemiştir.
Nizâm-ı Cedîd'in temel amacı, Osmanlı ordusunu Avrupa tarzında eğitilmiş, disiplinli ve donanımlı bir güç haline dönüştürmekti. Bu amaçla 1792 yılında İstanbul'da Selimiye Kışlası inşa edildi ve burada yeni askerler yetiştirilmeye başlandı. Nizâm-ı Cedîd askerleri Avrupa tarzında üniformalar giyiyor, Avrupa ordularının kullandığı silahları kullanıyor ve Avrupa dillerini öğreniyorlardı. Nizâm-ı Cedîd Ordusu'nun sayısı 1797 yılında 24 bin kişiye ulaşmıştı.
Nizâm-ı Cedîd'in bir diğer önemli yönü de devletin mali yapısını düzeltmekti. Bu amaçla yeni vergiler kondu, maliye teşkilatı yeniden düzenlendi, gelir-gider dengesi sağlanmaya çalışıldı. Ayrıca ticaretin gelişmesi için yeni limanlar da açıldı, gümrük vergileri indirildi, yabancı tüccarlarla anlaşmalar yapıldı.
Nizâm-ı Cedîd'in bir başka boyutu da devletin idari yapısını modernize etmekti. Bu amaçla yeni kanunlar çıkartıldı, adalet sistemi ıslah edildi, eğitim kurumları kuruldu veya yenilendi. Örneğin, 1795 yılında Mühendishane-i Berr-i Hümâyun adlı bir mühendislik okulu açıldı. Ayrıca, devletin haberleşme ve ulaşım imkanları geliştirildi. Posta teşkilatı kuruldu, yeni yollar yapıldı. Yine Nizâm-ı Cedîd'in en önemli eserlerinden birisi olan Tersane-i Âmire de bu dönemde İstanbul'da inşa edildi.
Nizâm-ı Cedîd Dönemi, Sultan III. Selim'in tahttan indirilmesine neden olan 28 Mayıs 1808 tarihli Kabakçı Mustafa İsyanı'na kadar devam etmişti. Nizâm-ı Cedîd'in son bulduğu Kabakçı Mustafa İsyanı'nı okumak için tıklayın:
0 yorumlar:
Yorum Gönder