Sekbân-ı Cedîd, II. Mahmud tarafından kendisinden önceki hükümdarlardan III. Selim tarafından oluşturulan Nizam-ı Cedid Ordusu model alınarak kurulmuş kısa ömürlü bir Osmanlı ordusudur. Bu ordu Avrupa standartlarına göre eğitilmiş ve modern silahlarla donatılmıştır. Sekbân-ı Cedîd, Osmanlı İmparatorluğu'nun iç ve dış sorunlarına çözüm bulmak ve Yeniçeri Ocağı'nın baskısını kırmak amacıyla kurulmuştur.
Sekbân-ı Cedîd'in kuruluşu II. Mahmud'un tahta çıkışıyla yakından ilgili bir durumdur. II. Mahmud, 1808 yılında Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa'nın desteğiyle kardeşi IV. Mustafa'yı tahttan indirmiş ve padişah olmuştur. Bu olay neticesinde Alemdar Mustafa Paşa sadrazamlığa getirilmiş ve devletin ıslahatına yönelik çalışmalara başlamıştır. Bu çalışmaların en önemlisiyse, Sened-i İttifak adlı bir belge hazırlayarak ayanlarla hükümet arasında bir anlaşma sağlaması olmuştur. Bu belgeye göre, ayanlar hükümetin emirlerine uymayı, vergileri düzenli bir şekilde ödemeyi ve isyan etmemeyi taahhüt etmişlerdir. Hükümet de ayanların haklarını korumayı ve onlara saygı göstermeyi kabul etmiştir.
Sened-i İttifak'ta ayrıca Nizam-ı Cedid Ordusu'nun Sekbân-ı Cedid adıyla yeniden kurulması kararlaştırılmıştır. Nizam-ı Cedid Ordusu, III. Selim zamanında kurulmuş ancak Kabakçı Mustafa İsyanı'ndan sonra dağıtılmıştır. Sekbân-ı Cedid, Nizam-ı Cedid'in devamı niteliğinde olup, yeniçerilerin yerine alternatif olarak düşünülerek oluşturulmuştur. Sekbân-ı Cedid'in başına ise Karaman valisi Kadı Abdurrahman Paşa getirilmiştir. Sekbân-ı Cedid askerleri Üsküdar'daki kışlalarda eğitim görmüş, tuğ ve sancak sahibi yapılarak bağımsız bir ocak haline de getirilmiştir.
Sekbân-ı Cedid'in ömrüyse çok uzun olmamıştır. 15 Kasım 1808 gecesi, IV. Mustafa ve ona taraftar olanların kışkırtmalarıyla ayaklanan yeniçeriler Alemdar Mustafa Paşa'nın konağını basmış ve onu öldürmüştür. Ardından da II. Mahmud'u tahttan indirmek için saraya saldırmışlardır. Kadı Abdurrahman Paşa, Sekbân-ı Cedid askerleriyle sarayı savunmuş ve ayaklananları püskürtmüştür. Ancak yeniçeriler işin nihayetinde üstünlük sağlamış ve Sekbân-ı Cedid'i dağıtmışlardır. II. Mahmud da Sekbân-ı Cedid'i resmen feshetmek zorunda kalmıştır. Kadı Abdurrahman Paşa ise Anadolu'ya kaçmış ancak daha sonra hakkında yeniçeri zorlamasıyla çıkartılan ferman gereği idam edilmiştir.
Sekbân-ı Cedid, Osmanlı Devleti'nin modernleşme çabalarının bir ürünü olmasına rağmen, Yeniçeri Ocağı'nın direnişiyle karşılaşmış ve başarılı olamamıştır. Sekbân-ı Cedid'in kaderiyse, Osmanlı İmparatorluğu'nun ıslahatlar hususunda içinde bulunduğu zor durumu da yansıtan tarihi bir vaka olarak karşımıza çıkmaktadır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder