Litürji, özellikle Hristiyanlıkta, halka açık dinî ibadetlerin (ayinlerin) nasıl yapılacağını belirleyen formlar (metot ve prosedürler) bütünüdür. Bu formlara uygun olarak düzenlenmiş ayinlere de litürji denir. Litürji sözcüğü özel isim olarak özellikle Ortodoks Kilisesindeki Efkaristiya (Ekmek şarap ayini) anlamında kullanılır.
Litürji sözcüğünün kökeni Yunanca leitourgia (kamu hizmeti) kavramına dayanır. Antik Atina'da zengin bir vatandaş tarafından kendi mal varlığı ile gönüllü olarak yürütülen bir işe (ofise) litürji deniliyordu. Örneğin gymnasiarch spor tesislerinden sorumluydu, choregus şehir tiyatrosunun korosundaki şarkıcıların maaşlarını ödüyordu.
Sözcük zamanla her türlü umumî hizmet için kullanılmaya başlandı. Tanah'ın Yunanca çevirisi Septuagint'te bu kavram ilk kez tapınakla ilgili kamu hizmeti için kullanıldı (örneğin: Çıkış 38:27, 39:12). Daha sonra din adamlarının görevleri ve tapınaktaki ritüeller için kullanılmaya başlandı. Yeni Ahit'le birlikte bu sözcüğün kullanımı Hristiyanlığa yerleşti. Örneğin Luka 1:23'te Zekeriya "litürji günleri sona erince" (ai hemerai tes leitourgias autou) evine döner. İbraniler 8:6'da "Yeni Ahit'in yüksek rahibi daha iyi bir litürjiye sahip oldu," denir.
Litürjinin Hristiyanlıkta farklı kiliselerde farklı şekillerde uygulandığını da belirtmek gerekir. Katolik Kilisesi, Ortodoks Kilisesi, Protestan Kiliseleri ve Anglikan Kilisesi gibi büyük Hristiyan mezheplerinin litürjileri arasında hem benzerlikler hem de farklılıklar vardır. Litürjinin temel unsurları Efkaristiya, dua, ilahi, okuma, vaaz ve kutsamadır. Ancak bu unsurların sırası, içeriği, dili ve ritüeli kiliseden kiliseye değişebilir. Litürjinin amacı Hristiyanların Tanrı ile olan ilişkilerini güçlendirmek, imanlarını yenilemek ve ibadet etmek için bir araya gelmelerini sağlamaktır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder