Ziştovi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında 4 Ağustos 1791 tarihinde, bugün Bulgaristan sınırları içerisinde kalan Ziştovi kentinde imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı çerçevesinde gelişen 1787-1791 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nı sona erdirmiştir. Yaşanan bu savaşlar, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki egemenliğinin ve Avrupa'daki gücünü sarsılmasına yol açmıştır.
Ziştovi Antlaşması'nın Nedenleri
Osmanlı İmparatorluğu, 18. yüzyılda Avrupa'da siyasi ve askeri açıdan muadili olan Avrupa devletlerine göre daha ağır ilerlemeler kaydettiği, ıslahatlarda ise sürekli olarak sekteğe uğradığı bir döneme girmişti. Bu dönemdeyse Osmanlı İmparatorluğu'nun rakipleri olan Rusya ve Avusturya, Balkanlar'da ve Karadeniz'de toprak kazanmak için Osmanlı topraklarına saldırmışlardı. 1787 yılındaysa Rusya ve Avusturya, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir ittifak kurmuşlardı. Bu ittifaksa Fransız İhtilali'nin başlamasıyla birlikte bozulmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu, gerçekleşen savaşlarda hem Rusya'ya, hem de Avusturya'ya karşı savunma savaşları vermiştir. Ancak Osmanlı ordusu, modern silah ve teknolojiye sahip olma hususunda daha geri planda olduğu için bu savaşlarda başarılı olamamıştır. Ayrıca Osmanlı topraklarında yaşayan Slav kökenli halklar da Rusya ve Avusturya'nın desteğiyle isyan etmiştir. Bu isyanlarsa Osmanlı İmparatorluğu'nun iç güvenliğini de tehdit eder bir hal almıştır.
Osmanlı İmparatorluğu, bu savaşlarda hem toprak hem de prestij kaybetmiştir. Bu durumsa Osmanlı İmparatorluğu'nu barış yapmaya zorlamıştır. Ancak aynı zorunluluk Avusturya için de ortaya çıkmıştır. Fransız İhtilali ile birlikte Fransa ile Avusturya arasında yaşanan gerilimler ufukta bir savaşın meydana geleceğini iyice belirgin kılmaya başlamış, bu durumdan dolayı da Avusturya iki ayrı cephede mücadele etmemek için Osmanlı ile süratle barış yolları aramaya koyulmuştur. Bununla birlikte Osmanlı İmparatorluğu önce Avusturya ile Yergöğü Mütarekesi'ni (1790) imzalamıştır. Bu mütareke ile savaş durdurulmuş ve barış görüşmelerine başlanmıştır. Barış görüşmeleri sonucunda da Ziştovi Antlaşması imzalanmıştır.
Ziştovi Antlaşması'nın Maddeleri
Ziştovi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında şu maddeler üzerinde anlaşılmıştır:
• Avusturya savaş sırasında işgal ettiği Belgrad dahil olmak üzere tüm toprakları Osmanlı İmparatorluğu'na geri verecektir.
• Yalnızca Orsova ile Unni suyu arasındaki küçük bir bölge Avusturya'ya terk edilecektir.
• Osmanlı İmparatorluğu ve Avusturya Arşidüklüğü arasındaki sınır Dinyester Irmağı olarak belirlenecektir.
• Her iki devlet de ticari faaliyetlerini yürüten tüccarlara zarar vermeyecektir.
• Avusturya, Rusya'ya açık ya da gizli hiçbir şekilde yardımda bulunmayacağına dair bir garanti verecektir.
Ziştovi Antlaşması'nın önemi ve sonuçları şunlardır:
• Bu antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu ve Avusturya arasında yaklaşık 200 yıl süren düşmanlık sona ermiştir. İki devlet arasında I. Dünya Savaşı'na kadar sürecek bir dostluk dönemi başlamıştır.
• Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ile barış yaparak Rusya'ya karşı tek cephede savaşmaya devam etmiştir. Bu durum da Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri ve siyasi açıdan rahatlamasını sağlamıştır.
• Ziştovi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki Slav kökenli azınlık gruplar üzerindeki otoritesini zayıflatmıştır. Bu gruplar, Avusturya ve Rusya'nın desteğiyle bağımsızlık hareketleri başlatmıştır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder