Husi İsyanı, Yemen’de 2004-2014 yılları arasında devam etmiş olan silahlı bir ayaklanmadır. Bu ayaklanma, Şii Zeydi mezhebine bağlı Husi aşiretlerinin, Yemen hükümetine karşı başlattığı bir isyandır. Bu yazıda, Husi İsyanı’nın nedenlerini, gelişimini ve sonuçlarını ele alacağız.
Husi İsyanı’nın nedenleri
Husi İsyanı’nın nedenleri, Yemen’in siyasi, ekonomik ve toplumsal sorunlarına dayanmaktadır. Yemen, 1990 yılında Kuzey Yemen ve Güney Yemen’in birleşmesiyle kurulmuş bir ülkedir. Ancak bu birlik, her iki bölgenin de farklı siyasi ve kültürel geçmişleri nedeniyle sorunlu olmuştur. 1994 yılında Güney Yemen, merkezi hükümete karşı ayaklanmış, ancak bu ayaklanma bastırılmıştır. Bu isyansa güneydeki ayrılıkçı duyguları daha da körüklemiştir.
Yemen’in kuzeyinde bulunan Şii Zeydi mezhebine bağlı Husiler ise, 1990’lı yılların başında kurulan bir harekettir. Husiler, Zeydi mezhebinin geleneksel öğretilerini, yeniden canlandırmayı, İsrail, ABD ve Siyonizm karşıtlığını da yaymayı amaçlamaktadır. Husiler, 2004 yılından itibaren Yemen hükümetine karşı altı aşamalı bir silahlı ayaklanma başlatmıştır. Bu ayaklanma, Husilerin kuzeydeki etkinliğini daha da arttırmıştır.
Yemen’de 2011 yılında Arap Baharı ile birlikte halk ayaklanmış ve 1990 yılından beri ülkeyi yöneten Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih istifa etmek zorunda kalmıştır. Yerine geçen Abdurabbuh Mansur Hadi ile Husiler arasında diyalog kurulmuş ve Husiler siyasi sürece dahil olmuştur. Ancak Hadi’nin ülkeyi bölgesel olarak yeniden yapılandırma planına karşı çıkan Husiler, 2014 yılında hükümetin petrol fiyatlarını yükseltmesi üzerine başkent Sana’ya doğru ilerlemeye başlamışlardır.
Husi İsyanı’nın gelişimi
Husi İsyanı’nın gelişimi, 2004-2014 yılları arasında altı aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar şöyledir:
Birinci Aşama: Haziran - Eylül 2004. Husi lideri Hüseyin Bedreddin el-Husi’nin hükümete karşı isyan çağrısı yapması üzerine çatışmalar başlar. Hükümet güçleri Husi liderini öldürür ancak isyan devam eder.
İkinci Aşama: Mart - Nisan 2005. Husilerin yeni lideri olan Abdülmelik el-Husi’nin kardeşi Bedreddin el-Husi’nin tutuklanması üzerine çatışmalar yeniden alevlenir. Hükümet güçleri Husileri geriletir ancak tamamen bastıramaz.
Üçüncü Aşama: Kasım 2005 - Mayıs 2006. Hükümet güçleri Husilerin kalesi olarak bilinen Sada vilayetinde büyük bir operasyon başlatır. Çatışmalarda binlerce kişi ölür ve yaralanır.
Dördüncü Aşama: Ocak-Mart 2007. Hükümet güçleri Sada vilayetindeki Husileri kuşatır ve teslim olmaya çağırır. Husiler ise direnişi sürdürür. Çatışmaların sonunda ateşkes ilan edilir.
Beşinci Aşama: Mayıs-Ağustos 2008. Hükümet güçleri Husilerin ateşkesi ihlal ettiğini iddia ederek yeniden saldırıya geçer. Husiler ise hükümetin baskıcı politikalarına karşı çıktıklarını söyler. Çatışmaların sonunda ateşkes ilan edilir.
Altıncı Aşama: Ağustos 2009-Şubat 2010. Hükümet güçleri Husilerin sınırı geçerek Suudi Arabistan’a saldırdığını iddia ederek en büyük operasyonunu başlatır. Suudi Arabistan da hükümete destek verir. Husiler ise sınır ihlali yapmadıklarını ve Suudi Arabistan’ın Yemen’in iç işlerine karıştığını söyler. Çatışmaların sonunda ateşkes ilan edilir.
Husi İsyanı’nın sonuçları
Husi İsyanı’nın sonuçları, Yemen’in siyasi ve toplumsal yapısını derinden etkilemiştir. Husi İsyanı, Yemen’de binlerce kişinin ölümüne, yaralanmasına veya yerinden edilmesine neden olmuştur. Husi İsyanı, Yemen’de güvenlik ve istikrarın bozulmasına yol açmıştır. Bu isyan, Yemen’de siyasi kutuplaşmayı ve mezhep çatışmalarını daha da körüklemiştir. Husi İsyanı, Yemen’de ekonomik ve insani krizi de derinleştiren faktörler arasındadır.
Husi İsyanı, Yemen’de 2014 yılında başlayan Sana Savaşı’na zemin hazırlamıştır. Bu savaşta Husiler, başkent Sana’yı ele geçirmiş ve Cumhurbaşkanı Hadi’yi devirmişlerdir. Bu durum, Suudi Arabistan öncülüğündeki bir koalisyonun askeri müdahalesine yol açmıştır. Koalisyon güçleri, Husilere karşı Hadi yanlısı güçleri desteklemeye başlamıştır. Böylece Yemen’de iç savaş başlamıştır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder