1533 İstanbul Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Habsburg Avusturya İmparatorluğu arasında imzalanan ve iki imparatorluk arasındaki güç dengesini yeniden tanımlayan önemli bir diplomatik anlaşmadır. Bu antlaşma, Osmanlı sadrazamı Pargalı İbrahim Paşa ve Avusturya İmparatoru Ferdinand'ın temsilcileri arasında yapılan müzakereler sonucunda gerçekleşmiştir. Bu makalede, 1533 İstanbul Antlaşması'nın arka planı, şartları ve sonuçları ele alınacaktır.
Arka Plan
- yüzyılın başlarında, Osmanlı İmparatorluğu ve Habsburg Avusturya İmparatorluğu arasında yoğun bir rekabet yaşanıyordu. Bu rekabet, Osmanlıların Avrupa'daki fetih politikaları ve Avusturya'nın bu ilerlemelere karşı koyma çabalarıyla şekillendi. 1526 yılında Mohaç Meydan Muharebesi'nde Osmanlıların Macar Krallığı'nı mağlup etmesi, Avusturya için büyük bir tehdit oluşturdu1.
1529 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Viyana'yı kuşatması, Osmanlı-Avusturya ilişkilerinde gerilimi daha da artırdı. Bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlansa da, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa üzerindeki baskısı devam etti. 1532 yılında, Pargalı İbrahim Paşa'nın liderliğindeki Osmanlı ordusu, Almanya seferine çıkarak Avusturya topraklarına saldırdı ve Ferdinand'ı barış müzakerelerine zorladı2.
Antlaşmanın Şartları
1533 İstanbul Antlaşması, Avusturya İmparatoru Ferdinand'ın Osmanlı İmparatorluğu'nun üstünlüğünü kabul etmesiyle sonuçlandı. Antlaşmanın ana maddeleri şu şekildedir:
Avusturya'nın Osmanlı Üstünlüğünü Tanıması: Ferdinand, Osmanlı İmparatorluğu'nun Macaristan üzerindeki hakimiyetini kabul etti ve Osmanlıların egemenliğindeki topraklara saldırmama taahhüdünde bulundu3.
Vergi Ödemesi: Avusturya, Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık bir haraç ödemeyi kabul etti. Bu, Osmanlıların Avusturya üzerindeki üstünlüğünün sembolik bir göstergesiydi4.
Diplomatik Temsilcilik: Osmanlı İmparatorluğu ve Avusturya arasında sürekli diplomatik temsilciler bulundurulması kararlaştırıldı. Bu, iki imparatorluk arasındaki ilişkilerin düzenli ve sürekli olmasını sağladı5.
Sonuçları
1533 İstanbul Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki nüfuzunu pekiştirdi ve Avusturya ile olan sınırlarını güvence altına aldı. Bu antlaşma, Osmanlıların Avrupa'daki genişlemesini sınırlasa da, mevcut statükonun korunmasını sağladı. Ayrıca, Osmanlı-Avusturya ilişkilerinde geçici bir barış ve istikrar dönemi başlattı6.
Antlaşmanın bir diğer önemli sonucu, Osmanlı İmparatorluğu'nun diplomatik alandaki etkinliğini göstermesiydi. Pargalı İbrahim Paşa'nın yürüttüğü başarılı diplomasi, Osmanlıların uluslararası ilişkilerde ne kadar etkili olabileceğini kanıtladı. Bu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu, hem doğuda Safevilerle hem de batıda Avusturya ile dengeli bir politika izleyerek büyük bir diplomatik başarı elde etti7.
Değerlendirme
1533 İstanbul Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun zirve döneminde yaptığı en önemli diplomatik anlaşmalardan biridir. Bu antlaşma, sadece Osmanlı-Avusturya ilişkilerini değil, aynı zamanda Avrupa'nın siyasi dengelerini de etkilemiştir. Antlaşmanın şartları ve sonuçları, Osmanlı İmparatorluğu'nun uluslararası alandaki gücünü ve diplomatik becerisini gözler önüne sermektedir.
Dipnotlar
Caroline Finkel, Osman's Dream: The History of the Ottoman Empire, Basic Books, 2005.
John Freely, The Grand Turk: Sultan Mehmet II - Conqueror of Constantinople and Master of an Empire, Overlook Press, 2009.
Halil İnalcık, The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600, Phoenix, 1994.
Stanford J. Shaw, History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Cambridge University Press, 1976.
Jason Goodwin, Lords of the Horizons: A History of the Ottoman Empire, Henry Holt and Company, 1998.
Colin Imber, The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power, Palgrave Macmillan, 2002.
Suraiya Faroqhi, The Ottoman Empire and the World Around It, I.B.Tauris, 2004. ↩
0 yorumlar:
Yorum Gönder