Martin Luther, 16. yüzyılda Protestan Reformu'nun önde gelen figürü olarak bilinir. Luther'in dini görüşleri ve reform hareketi Avrupa'da büyük değişimlere yol açarken, onun Yahudiler hakkındaki görüşleri ve yazıları da tartışmalı bir konu olarak öne çıkmaktadır. Bu makale, Luther'in Yahudilere yönelik sözlerini ve bu sözlerin tarihsel bağlamını incelemektedir.
Luther'in Erken Dönem Görüşleri
Martin Luther'in Yahudilere yönelik ilk görüşleri nispeten olumlu ve hoşgörülüydü. 1523 yılında yazdığı "That Jesus Christ Was Born a Jew" (İsa Mesih'in Bir Yahudi Olarak Doğduğuna Dair) adlı eserinde Luther, Hristiyanların Yahudilere karşı sert tutumlarını eleştirdi ve Yahudilerin Hristiyanlığa çekilmesi için daha yumuşak ve sevgi dolu bir yaklaşım önerdi1. Bu dönemde Luther, Yahudilerin Hristiyanlığı kabul edeceğine inanıyor ve bu amaçla onlara hoşgörülü davranılması gerektiğini savunuyordu.
Düş Kırıklığı ve Radikal Değişim
Ancak Luther'in Yahudilere yönelik tutumu zamanla değişti. Yahudilerin Hristiyanlığı kabul etmemesi ve Luther'in beklediği dönüşümün gerçekleşmemesi, onun Yahudilere karşı tavrını sertleştirdi. 1543 yılında yazdığı "On the Jews and Their Lies" (Yahudiler ve Yalanları Üzerine) adlı eserinde, Luther, Yahudilere yönelik ağır eleştirilerde bulundu ve onlara karşı sert tedbirler alınmasını önerdi2.
Bu eserinde Luther, Yahudileri yalancılıkla, dolandırıcılıkla ve Hristiyanlığa karşı düşmanlıkla suçladı. Yahudilerin sinagoglarının ve okullarının yakılmasını, dini kitaplarının yasaklanmasını ve Yahudi liderlerinin konuşmalarının engellenmesini önerdi. Ayrıca, Yahudilerin zorla çalıştırılması ve Hristiyan toplumlarından uzaklaştırılması gerektiğini savundu3.
Tarihsel ve Sosyal Bağlam
Luther'in Yahudilere yönelik sert sözleri, dönemin dini, sosyal ve politik bağlamında değerlendirilmelidir. 16. yüzyıl Avrupa'sında Yahudilere karşı yaygın bir önyargı ve düşmanlık mevcuttu. Bu dönemde Hristiyan dünyasında Yahudiler, Hristiyanlığa karşı bir tehdit olarak görülüyorlardı. Luther'in Yahudilere yönelik sözleri, bu genel önyargının ve düşmanlığın bir yansıması olarak değerlendirilebilir4.
Luther'in Sözlerinin Etkileri
Martin Luther'in Yahudilere yönelik sert sözleri, sonraki yüzyıllarda da etkisini sürdürdü. Özellikle Nazi Almanyası döneminde, Luther'in Yahudiler hakkındaki yazıları antisemitik propagandada kullanıldı. Nazi ideologları, Luther'in Yahudilere yönelik eleştirilerini ve sert önerilerini kendi Yahudi karşıtı politikalarını meşrulaştırmak için kullandılar5.
Sonuç
Martin Luther'in Yahudiler hakkındaki sözleri, onun dini liderliğinin ve reform hareketinin farklı bir yanını oluşturur. Luther'in erken dönem hoşgörülü tutumundan, Yahudilere yönelik sert ve düşmanca sözlere evrilen görüşleri, dönemin sosyal ve dini bağlamında önemli bir yere sahiptir. Luther'in bu sözleri, sonraki dönemlerde antisemitizmin artmasına katkıda bulunmuş ve tarihsel olarak tartışmalı bir miras bırakmıştır.
Dipnotlar:
[1]: Luther, Martin. That Jesus Christ Was Born a Jew. 1523.
[2]: Luther, Martin. On the Jews and Their Lies. 1543.
[3]: Oberman, Heiko A. Luther: Man Between God and the Devil. Yale University Press, 1989.
[4]: Hsia, R. Po-chia. The Myth of Ritual Murder: Jews and Magic in Reformation Germany. Yale University Press, 1988.
[5]: Heschel, Susannah. The Aryan Jesus: Christian Theologians and the Bible in Nazi Germany. Princeton University Press, 2008.
0 yorumlar:
Yorum Gönder