Prens Alexander Sergeyeviç Menşikov (İngilizce: Sergeyevich Menshikov, Rusça: Князь Алекса́ндр Серге́евич Ме́ншиков; 26 Ağustos 1787 - 2 Mayıs 1869) Rus soylusu, askeri komutan ve devlet adamıydı. 1817'de emir subayı[1] ve 1833 tarihinde amiral oldu.
Menşikov 1809'da Viyana'daki elçilikte ataşe[2] olarak Rus hizmetine girdi. Çar I. Aleksandr'ın yakınlarından birisi oldu ve onun Napolyon'a karşı çıktığı seferleri boyunca ona eşlik etti. 1817'de Menşikov Genelkurmay'ın levazım subaylığına[3] vekaleten atandı. 1823'te Dışişleri Bakanlığına transfer edildi. 1824 tarihinde de ordu hizmetinden emekli oldu.
1826-28 Rus-İran Savaşı'nın başlaması ve Abbas Mirza'nın Tahran'daki girişiminin başarıya ulaşması sırasında Menşikov devlet tarafından gözaltına alındı. Gözaltının arından ise serbest bırakılarak Çar I. Nikolay tarafından Donanma Komutanlığı'nın başına ve kabine bakanlığına atandı. 1828'de yaşanan Osmanlı-Rus savaşında cereyan eden Varna Kuşatması'nda patlayan bir Türk top mermisinin vücudunda oluşturduğu tahribat neticesinde hadım oldu. 1830'da Devlet Konseyi üyesi oldu. 1831'de Polonya İsyanı'nın bastırılmasında da yer aldı. 1843'te oramiral oldu. 1831'de Menşikov, Finlandiya Genel Valiliği görevini üstlendi. Kendisini esas olaraksa denizcilik konularına vermekteydi. Ancak onun çabaları Rus donanmasının gelişimi üzerindeki kötü etki oluşturdu. Bu süre zarfında Rus donanmasının teknik ilerlemesi ve savaş talimi sekteğe uğradı.
1853'te, Filistin'deki kutsal yerlerde Hristiyanların imtiyazlarının korunması konusunda çıkan anlaşmazlık sırasında özel bir görevle İstanbul'a gönderildi. Rus hükûmetinin Osmanlı Devleti'ndeki Ortodoksların koruyucusu olarak tanınması konusunda ısrarı, görüşmelerin kesilmesine ve Kırım Savaşı'nın başlamasına yol açtı.
Kırım'daki Rus kara ve deniz kuvvetlerinin yüksek komutanlığına getirilen Menşikov, 20 Eylül 1854'te Alma Savaşı'nda İngiliz ve Fransız kuvvetlerine yenildi. İnkerman Çarpışması'nda (5 Kasım 1854) büyük kayıp verince, Sivastopol'u kurtarma girişimi de başarısızlığa uğradı.
Savaşta gösterdiği başarısızlık ve askeri yetenek eksikliği nedeniyle 15 Şubat 1855'te başkomutanlıktan alındı ve yerine Prens Mihail Dmitriyeviç Gorçakov getirildi. Aralık 1855 ile Nisan 1856 arasında Kronstadt Genel Valiliği görevinde bulundu ve ardından emekli oldu. 2 Mayıs 1869'da St. Petersburg'da öldü.
Dipnotlar:
[1] Devlet ve hükûmet başkanlarıyla komutanların yanında bulunan ve onların buyruklarını yazmakla, gereğinde yerine ulaştırmakla görevli olan subay, yaver.
[2] Bir elçiliğe bağlı uzman, elçilik uzmanı.
[3] Levazım sınıfı: Silahlı kuvvetlerin, silah ve cephanenin dışında kalan yiyecek, giyecek vb. gereksinimlerini sağlayan asker sınıfı.
0 yorumlar:
Yorum Gönder