Yunan mitolojisinde Marsias, Frigya'nın ünlü bir satiridir. Satirler, yarı insan yarı keçi görünümlü, doğa ve şarap tanrısı Dionysos'un arkadaşları olan yaratıklardır. Marsias, armoniyi icat ettiği söylenen Hyagnis'in oğludur. Ustalıkla çaldığı iki borulu kavalı da kendisinin icat ettiğine inanılır.
Marsias'ın kavalı nasıl bulduğu ise ilginç bir efsaneye dayanır. Efsaneye göre tanrıça Athena, geyik kemiği ya da uzun sazlar üzerine delikler açarak ilk flütü icat eder. Buluşuyla gurur duyan Athena, tanrıların ziyafetine katılır ve flüt çalmaya başlar. Ancak flüt çalarken yanaklarının şiştiğini ve çirkinleştiğini diğer tanrıların kendisine gülmesinden fark eden Athena, alay konusu olmaktan korkar ve flütü lanetleyerek atar. Flütü bulacak olanın çok büyük cezalara çarptırılmasını da diler.
Bundan haberi olmayan Marsias, kırlarda dolaşırken flütü bulur ve çalmaya başlar. Flütün çok güzel sesler çıkardığını görünce hayran kalır ve kısa sürede enstrümanı büyük bir beceriyle kullanmayı öğrenir. Marsias'ın ünü kısa zamanda yayılır ve müziğin tanrısı Apollon'a kadar ulaşır.
Apollon, Marsias'ın müzikteki şöhretini kıskanır ve onu herkesin önünde yarışmaya davet eder. Yenenin yenilene istediği cezayı verebileceğini belirtir. Yarışma, Frigya Kralı Midas'ın başkanlığındaki bir jüri heyeti ve halkın önünde yapılır. Apollon liriyle tanrısal ezgiler çalarken Marsias da kavalıyla altta kalmaz ve flütü ile harikalar yaratır. Jüri Apollon'un öfkesinden korkarak oyunu Apollon'dan yana kullanma eğilimindeyken, Frigya Kralı Midas adil davranarak iki puan sayılan oyunu Marsias'a vererek berabere kalınmasını sağlar.
Apollon, beraberlikten hoşnut olmaz ve lirini tersten çalıp aynı melodiyi çıkardığını gösterir. Ardından Marsias'tan da aynısını yapmasını ister. Kavalın tersten ses çıkarmadığını bilen Marsias'sa yenilgiyi kabul eder.[1] Apollon da onu cezalandırmak için bir onu bir zeytin ağacına asar ve türlü türlü işkenceler uyguladıktan sonra diri diri derisini yüzer. Bugün Çine Çayı olarak anılan akarsuyun Marsias'ın kanından oluştuğuna inanılmıştır.
Apollon'un öfkesi bununla da bitmez. Kendisine oy vermeyen Midas'ın kulaklarının iyi işitmediğini söyleyerek onun kulaklarını uzatır ve eşek kulaklarına çevirir.
Marsias'ın efsanesi, Yunan mitolojisinde müzik, sanat ve adalet gibi temalarla ilgili önemli bir anlatıdır. Ayrıca Frigya kültürüne de ışık tutar. Bugün Çine Çayı'nın kaynağındaki mağarada Marsias'ın heykeli bulunmaktadır.
Dipnotlar:
[1] Bir başka rivayette de beraberlik neticesinde Apollon, hem liriyle melodi çıkartmış, hem de ağzıyla şarkı söylemiştir. Bunun üzerine ise Apollon, aynı şeyi Marsias'ın da yapmasını istemiştir. Ancak Marsias, aynı anda hem flüt çalıp hem de şarkı söylemenin imkansız olduğunu söyleyerek duruma itiraz etmiştir. Bunun üzerine ise Apollon, kendi enstrümanın sesi kendisinden çıkardığını, Marsias'ın enstrümanının ise Marsias'ın sesiyle ses verdiğini söyleyerek kendi üstünlüğünü iddia etmiştir. Bu tartışmadan da Apollon zaferle çıkmış ve mücadeleyi Marsias kaybetmiştir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder