İbrahim Şinasi, Türk edebiyatının ve düşünce tarihinin önemli bir ismidir. 5 Ağustos 1826'da İstanbul'da doğmuş, 13 Eylül 1871'de yine İstanbul'da vefat etmiştir. Babası topçu yüzbaşısı Mehmet Ağa, annesi ise Esma Hanım'dır. Babasını küçük yaşta kaybeden Şinasi, annesinin ve yakınlarının desteğiyle yetişmiştir. İlk öğrenimini mahalle mektebinde ve Fevziye Okulu'nda tamamlamıştır. Daha sonra Tophane Müşiriyeti Mektubî Kalemi'ne katip adayı olarak girmiş ve burada Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmiştir.
Şinasi, 1849 yılında devlet tarafından Paris'e gönderilmiş ve burada beş yıl kalarak edebiyat, dil, felsefe ve siyaset alanlarında kendini geliştirmiştir. Paris'te tanıştığı oryantalistler, dilbilimciler ve edebiyatçılar onun dünya görüşünü şekillendirmiştir. 1851 yılında Société Asiatique'ye üye seçilmiştir. 1854 yılında İstanbul'a dönen Şinasi, Tophane Kalemi'nde, Meclis-i Maarif'te ve Encümen-i Daniş'te çeşitli görevler almıştır. Ancak devlet işlerini eleştirdiği için zaman zaman görevinden uzaklaştırılmıştır.
Şinasi'nin asıl önemli çalışmaları gazetecilik alanındadır. 1860 yılında Agâh Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahvâl gazetesini çıkarmıştır. Bu gazete, Türk basın tarihinde ilk özel gazete olma özelliğini taşımaktadır. Şinasi, bu gazetede toplumsal sorunlara değinen makaleler yazmış, halkın eğitimine katkıda bulunmuştur. 1862 yılında ise Tasvir-i Efkar isimli kendi gazetesini çıkarmıştır. Bu gazete, Batılılaşmayı savunan bir düşünce gazetesi olarak Türk aydınlanmasının öncüsü olmuştur.
Şinasi, edebiyat alanında da yenilikçi bir tutum sergilemiştir. Fransız şairlerinden çeviriler yapmış, eski nazım biçimleriyle yeni düşünceleri dile getirmiştir. Ayrıca hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerle aruzun yanında yeni bir nazım biçimi oluşturmuştur. Şinasi'nin en önemli eseri ise Şair Evlenmesi adlı komedidir. Bu eser, Batılı anlamda ilk Türkçe tiyatro eseri olma niteliği taşımaktadır. Şinasi, bu eserde hem anlatımını yalınlaştırmış hem de toplumsal eleştirilerde bulunmuştur.
Şinasi'nin diğer eserleri arasında Müntehabat-ı Eş'ar (şiir seçmeleri), Durub-ı Emsal-i Osmaniye (atasözleri derlemesi), Tercüme-i Manzume (Fransızca şiir çevirileri), Müntahabat-ı Edebiyye (edebiyat seçmeleri), Usul-ü Edebiyye (edebiyat kuralları) sayılabilir. Şinasi ayrıca kapsamlı bir Türkçe sözlük hazırlamak istemiş ancak bunu tamamlayamamıştır.
Şinasi, Türk edebiyatının ve düşünce tarihinin öncü isimlerinden birisi olarak kabul edilir. Batılılaşma hareketine öncülük etmiş, dil, edebiyat ve düşünce yaşamının gelişmesine katkıda bulunmuştur. Eserleriyle Türk kültürüne ve toplumuna ışık tutmuştur.
0 yorumlar:
Yorum Gönder