Tercümân-ı Hakîkat: Ahmed Midhat Efendi'nin (ö. 1912) 27 Haziran 1878 tarihinde ilk sayısını yayımladığı, Türk basınının en uzun ömürlü gazetelerinden birisidir. Gazetenin sahibi başlangıçta Mehmed Cevdet olarak gözükse de, asıl kurucusu ve yöneteni Ahmed Midhat'tır. Gazete, Ahmed Midhat'ın ölümünden sonra da yayın hayatına devam ederek 34 yıl kesintisiz olarak 12 Ocak 1924 tarihli 15.325. sayıya kadar çıkmıştır.
Tercümân-ı Hakîkat, başlangıçta genç Türk basınına örnek olmuş ve halka okuma alışkanlığı kazandırmayı, bilgiyi ulaşılabilir kılmayı ve kültürü geniş kitlelere yaymayı amaçlamıştır. Gazetenin toplumun beklentilerini karşılama, kamuoyunu şekillendirme ve yönlendirme konusunda etkili olduğu görülmüştür. Bu misyon, dönemin II. Abdülhamid'in eğitim ve kültür politikasıyla paralellik göstermektedir. Bu yüzden gazete II. Abdülhamid tarafından da desteklenmiştir.
Gazete, genç yazarlara kapılarını açarak onların gelişimine katkıda bulunmuş ve birçok tanınmış yazarın yetişmesine yardımcı olmuştur. Ahmed Râsim, Ahmed Cevdet, Hüseyin Rahmi gibi isimler bu gazetede yazılarıyla tanınmışlardır. Tercümân-ı Hakîkat, aynı zamanda bilim, fen ve sanayi alanlarındaki gelişmeleri aktararak okuyucularını bilgilendirme çabası göstermiştir. Bu şekilde haber verme yanında halkın bilgi düzeyini artırma ve bilinçlendirme sürecine katkıda bulunmayı hedeflemiştir.
Gazetenin içeriği ve baskı kalitesi zamanla artmış ve bu gazete dört farklı dönemden geçmiştir. Ahmed Midhat'ın enerjik çalışmalarıyla başlayan ilk dönemde gazete, macera romanlarından tarih ve coğrafya yazılarına, bilimsel gelişmelerden haberler aktarmıştır. İkinci dönemde, Muallim Nâci'nin katılımıyla birlikte gazetenin edebiyat sayfası güçlenmiş ve içerik zenginliği artmıştır. Bu dönemde Muallim Naci'nin polemikçi yönü ciddi bir ilginin gazete etrafında toplanmasına neden olmuş, ancak yalanan gerilimlerden rahatsızlık duyan Ahmed Mithat Efendi, damadı olan Muallim Naci'yi yazar kadrosundan çıkartarak edebiyat sayfasını kaldırtmıştır. Üçüncü dönemde de yine bir ölçüye kadar eski-yeni tartışmaları devam etmiş ve bazı polemikler yaşanmıştır.
1908'deki II. Meşrutiyet ile birlikte gazetenin siyasi duruşu değişmiş, tarafsız görünmesine rağmen İttihat ve Terakkî'ye karşı bir politika izlemiştir. Bu durum, gazetenin itibarını ve Ahmed Midhat'ın saygınlığını zedelemiştir. Ancak İttihat ve Terakkî'nin tam anlamıyla iktidarı ele geçirmesinin ardından muhalefet dönemi sona ermiştir. Gazete, Ahmed Midhat'ın ölümünden sonra Ahmet Ağaoğlu'nun başyazarlığında İttihat ve Terakkî'yi destekleyen bir çizgide yoluna devam etmiş, Millî Mücadele'yi de desteklemiştir. Ancak Cumhuriyet'in ilanından sonra, 1924'te kapanmıştır.
Sonuç olarak Tercümân-ı Hakîkat, uzun ömürlü bir gazete olarak Türk basınının önemli bir temsilcisidir. Ahmed Midhat'ın etkili yönetimiyle gazete, toplumun bilgi düzeyini artırmış, edebiyat dünyasına yeni yazarlar kazandırmış ve siyasi tartışmalara mekân sağlamıştır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder