Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde önemli bir asker ve devlet adamı olarak tarihe geçmiştir. 31 Mart Olayı olarak bilinen ayaklanmanın bastırılmasında ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinde rol oynamış, V. Mehmed Reşat saltanatında 23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913 tarihleri arasında dört ay on dokuz gün sadrazamlık yapmıştır. Ayrıca Türk Ordusunda Hava Sınıfının kurulmasına öncülük etmiş ve Balkan Harbi sırasında Alasonya Ordusu komutanlığı yapmıştır. 11 Haziran 1913'te arabasının içinde suikaste uğrayarak hayatını kaybetmiştir.
Mahmud Şevket Paşa, 1856 yılında Bağdat'ta doğmuştur. Babası Basra mutasarrıfı Kethüdazade Süleyman Faik Bey, annesi ise Arap kökenli bir kadındır. Baba tarafından soyu Kafkasya'dan Bağdat'a yerleşmiş Gürcü, Çeçen veya Çerkes bir aileye dayanmaktadır. Mahmud Şevket, ilk ve orta öğrenimini Bağdat'ta tamamladıktan sonra İstanbul'a gönderilmiş ve Mekteb-i Harbiye'ye girmiştir. 1882 yılında kurmay yüzbaşı olarak mezun olmuş ve bir süre Girit'te görev yapmıştır. Daha sonra Mekteb-i Harbiye'de öğretmenlik yapmaya başlamıştır.
Mahmud Şevket Paşa askeri eğitimini geliştirmek için Almanya'ya ve Fransa'ya gitmiştir. Bu ülkelerde dokuz yıl kalarak batı kültürünü öğrenmiş ve zırhlı kuleler ve ateşli silahlar hakkında incelemelerde bulunmuştur. 1899 yılında döndüğünde mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltilmiş ve Tophane-i Amire Muayene Komisyonu başkan vekilliğine atanmıştır. 1901 yılında ferik (korgeneral) rütbesine terfi etmiş ve Mekke ile Medine arasında telgraf hattı döşetme göreviyle Hicaz'a gönderilmiştir.
1905 yılında Kosova Valiliği'ne getirilmiştir. Bu görevi sırasında Makedonya sorununun çözümü için etkin çabalar harcamış ve ordu içinde ve halk arasında saygınlık kazanmıştır. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra Selanik'te bulunan Üçüncü Ordu Komutanlığına, kısa bir süre sonra da Rumeli Vilayeti Müfettiş-i Umumi'liğine getirilmiştir.
Mahmud Şevket Paşa, 31 Mart Olayı olarak bilinen ayaklanmanın bastırılmasında büyük rol oynamıştır. Hareket Ordusu adı verilen birliklerin başına geçerek İstanbul'a gelmiş ve sıkıyönetim ilan etmiştir. Sultan II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinde de etkili olmuştur. 1909 yılında kurulan İbrahim Hakkı Paşa kabinesinde harbiye nazırı olmuştur. Ancak İttihat ve Terakki Partisi'nin baskısıyla çok geçmeden istifa etmiştir.
Mahmud Şevket Paşa, Balkan Harbi sırasında Alasonya Ordusu komutanlığına getirilmişse de bu görevi kabul etmemiştir. Bu durum o zamanki aydınlar arasında itibarını gölgelemiştir. Balkan Harbi'nin en şiddetli zamanında gerçekleştirilen Babıali Baskını'ndan sonra, Enver Paşa'nın telkiniyle 23 Ocak 1913'te sadrazamlığa getirilmiş ve müşirliğe terfi ettirilmiştir.
Mahmud Şevket Paşa, sadrazamlığı sırasında İttihat ve Terakki Partisi'nin güçlü bir destekçisi olmuştur. Ancak kendi başına hareket etmesi ve büyük nüfuzu parti içinde kendisine karşı muhalif bir grubun doğmasına yol açmıştır. Nitekim Şevket Paşa, 11 Haziran 1913'te arabasının içinde hazır bulunurken, kendisine karşı gerçekleştirilen suikastla vurularak öldürülmüştür. Suikastın esası aydınlanmamış, ancak bu yaşanan hadiselerden istifade eden İttihatçılar muhaliflerini asma fırsatını bulmuşlardır.
Mahmud Şevket Paşa, Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan bir devlet adamıdır. Askeri ve siyasi başarılarının yanında Türk Ordusunda Hava Sınıfının kurulmasına öncülük etmiş ve Türkiye'nin ilk pilotu olan Fesa Bey'i yetiştirmiştir. Ayrıca otomobil kullanmayı seven ve bunu yaygınlaştırmaya çalışan bir kişi olarak da tanınmaktadır. Öldürüldüğü gün arabasında bulunan otomobilinin direksiyonunda kendisi vardır. Ölümünün ardından cenazesi Abide-i Hürriyet'te defnedilmiştir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder