Enver Sedat, Mısır'ın üçüncü cumhurbaşkanı olarak tarihe geçen bir asker ve siyasetçidir. 25 Aralık 1918'de Mısır'ın El-Minufiye iline bağlı Mit Ebul Kûm köyünde, 13 kardeşten biri olarak dünyaya gelmiştir. İsmi, Jön Türk Devrimi sonrası Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarında "Özgürlük Kahramanı" olarak anılan Enver Paşa anısına verilmiştir.
Enver Sedat askeri okula girdikten sonra 1938'de Kahire'deki Kraliyet Askerî Akademisi'nden mezun olmuş ve Sinyal Kolordusu'na atanmıştır. Orada Cemal Abdünnasır ile tanışmış ve Mısır ve Sudan'ı İngiliz egemenliğinden ve kraliyet çürümesinden kurtarmak için gizli Hür Subaylar örgütünü kurmuşlardır. II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'nden yardım alarak İngiliz işgaline son vermek için çeşitli komplolara katıldığı için İngilizler tarafından hapse atılmış, ancak kısa bir süre sonra tutulduğu hapishanede kaçmayı başarmıştır.
23 Temmuz 1952'de içinde bulunduğu Hür Subaylar örgütü, Kral Faruk'u devirerek yönetimi ele geçirmiştir. Enver Sedat bu darbenin ardından yeni yönetimin sözcülüğünü yapmış ve çeşitli bakanlık ve meclis başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1969'da Cemal Abdünnasır tarafından Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanan Enver Sedat, 1970'te Abdünnasır'ın ölümü üzerine onun yerine Cumhurbaşkanı olmuştur.
Enver Sedat, cumhurbaşkanlığı döneminde Mısır'ın iç ve dış politikasında önemli değişiklikler yapmıştır. Sovyetler Birliği ile ilişkilerini keserek Batı Bloğu ile yakınlaşmış, 1973'te Yom Kippur Savaşı'nda İsrail'e karşı savaşmış, ancak daha sonra İsrail ile barış görüşmelerine girmiş ve 1978'de Camp David Anlaşması'nı imzalamıştır. Bu anlaşma ile İsrail, Altı Gün Savaşı'nda işgal ettiği Sina Yarımadası'nı Mısır'a geri vermiştir. Enver Sedat, bu barış çabalarından dolayı İsrail Başbakanı Menahem Begin ile birlikte 1978 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.
Enver Sedat'ın İsrail ile yaptığı bu anlaşma, Mısır'da İsrail karşıtı İslamcı gruplar tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştır. Bu gruplar, Enver Sedat'ı "İsrail'in uşağı" ve "Mısır'ın satıcısı" olarak suçlamış ve onu devirmek için çeşitli suikast girişimlerinde bulunmuşlardır. Enver Sedat ise bu gruplara karşı sert bir baskı politikası izlemiş ve binlerce muhalifini tutuklatmıştır.
6 Ekim 1981'de Mısır'ın bağımsızlık gününün kutlandığı bir törende Enver Sedat'a yönelik son suikast girişimi gerçekleştirilmiştir. Tören sırasında askeri konvoy içinde bulunan bir grup komitacı, el bombaları ve otomatik silahlarla Enver Sedat'ı ve yanındaki üst düzey komutanları ve yöneticileri hedef almıştır. Bu saldırıda Enver Sedat, vücuduna 72 kurşunun isabet etmesi sonucu hayatını kaybetmiştir. Enver Sedat'ı öldüren Yüzbaşı Halid el-İsâmbûlî ise 1982'de Mısır hükümeti tarafından idam edilmiştir. Enver Sedat'ın ölümü, Mısır ve Ortadoğu'da büyük bir şok etkisi yaratmıştır.
Enver Sedat, Mısır tarihinin en tartışmalı liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Kimileri onu Mısır'ı modernleştiren, ekonomik kalkınma sağlayan ve bölgesel barışa katkıda bulunan bir devlet adamı olarak övmekte, kimileri ise onu Mısır'ın bağımsızlığını ve Arap milliyetçiliğini satan, İsrail'in çıkarlarına hizmet eden, ve muhaliflerini baskı altına alan bir diktatör olarak eleştirmektedir. Enver Sedat'ın hayatı ve mirası, bugün de Mısır'da ve dünyada ilgiyle incelenmektedir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder