Hafız Esad, Suriyeli asker ve devlet adamı olarak 1930 yılında Kardaha, Lazkiye'de doğdu ve 1971'den 2000 yılına kadar Suriye devlet başkanı olarak görev yaptı.
Askeri kariyerine 1955 yılında Humus Askeri Akademisi'ni pilot subay olarak bitirerek başladı. Havacılık eğitimi için 1958 yılında SSCB'ye gönderildi. Daha sonra bir hava filosunun komutanı olarak atandı. 1961'de Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıkanlardan birisi olduğu için Silahlı Kuvvetler'den ihraç edildi. Ancak Baas Partisi'nin askeri kanadında etkin rol alarak 1963'teki darbede önemli bir rol oynadı ve darbenin ardından binbaşı rütbesiyle Silahlı Kuvvetler'e geri döndü. 1965'te Hava Kuvvetleri Komutanı oldu ve ardından Şubat 1966'daki askeri darbenin ardından Savunma Bakanı olarak atandı.
Hafız Esad, 1969-1970 yıllarında Baas Partisi'nin sivil ve askeri kanatları arasındaki iktidar mücadelesinde etkin bir rol oynadı. Bu süreci doruğa çıkaran Ürdün'deki iç savaşa müdahale etmesinden kısa bir zaman sonra, 13 Kasım 1970'te kansız bir askeri darbeyle iktidarı ele geçirdi ve Mart 1971'de yapılan halk oylamasıyla devlet başkanı seçildi.
Esad'ın iktidara geldiği dönem Orta Doğu'nun en hareketli yıllarıydı. Baas Partisi Genel Başkanlığı'nı da üstlenen Esad, Suriye'nin Arap Dünyası'ndaki izolasyonunu kırmak için diğer Arap devletleriyle ilişkilerini geliştirdi. Ayrıca İsrail'e karşı ola sıkı politikalarıyla da bölgesel bir siyasi lider olarak öne çıktı. Ancak Irak'taki Baas yönetimiyle çatışma halini sürdürdü ve İran-Irak Savaşı'nda Irak'a karşı İran'ı destekledi.
Esad ayrıca Lübnan'daki iç savaşı sona erdirmek için 1976'da askeri müdahalede bulundu ve altı yıl boyunca, İsrail'in 82'deki Lübnan işgaline kadar Lübnan'ın büyük bir bölümünü işgal altında tuttu.
Siyasi olarak tanımadığı İsrail ile uzlaşmaya dayalı barış girişimlerine karşı sert bir tutum takındı. Ayrıca Sovyetler Birliği ile olan ilişkilerini geliştirdi ve SSCB'den silah ve teknik yardım destekler aldı. 1990'lara gelindiğinde Sovyet desteğinin kesilmesiyle Golan Tepeleri'ni geri almak için yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı.
Hafız Esad iktidarı boyunca, özellikle Müslüman Kardeşler Cemaati'nin muhalefeti ile karşılaştı. Bu akıma karşı başlattığı sindirme harekâtı ise ülkede birçok kişinin ölümüne yol açtı ve bu sindirme harekatına dair en dikkate değer olaylardan birisi ise 1982'de yaşanan "Hama Katliamı" oldu. Bu katliamla birlikte Hama kendi baştan aşağıya yerle bir edildi ve on binleri aşkın sivil bu saldırılarda katledildi.
Bu acımasız mücadele döneminde Esad yönetimi uluslararası alanda muhtelif eleştirilere maruz kaldı. İnsan hakları örgütleri Hafrız Esad'ın baskıcı rejimini sert bir şekilde kınadı. Hama Katliamı ise bu dönemin en karanlık olaylarından birisi olarak tarihe geçti.
Esad'ın dış politikası da önemli bir konu olmuştur. Özellikle İsrail'e karşı sert bir tutum sergilemiş ve Arap dünyasında anti-siyonist bir lider olarak tanınmıştır. Ancak zamanla, 1980'lerin ortalarından itibaren İsrail ve ABD ile daha ılımlı bir ilişki kurmaya başlamıştır. Bu dönemdeyse özellikle ülke içindeki tehditlere daha fazla odaklanmış ve bölgesel düzeydeki politikalarını gözden geçirmiştir.
Hafız Esad 29 yıllık iktidarı boyunca ülkesini Orta Doğu'nun en etkili ülkelerinden birisi haline getirmiş, ve yine ülkes, uluslararası arenada güçlü bir aktör olarak kabul edilmiştir. Ancak bu süre zarfında ülke içinde ve dışında yaşanan çatışmalar, rejimin otoriter doğasının bir sonucu olarak önemli insan hakları ihlallerine yol açmıştır.
10 Haziran 2000 tarihinde Hafız Esad, geçirdiği bir kalp krizi neticesinde 69 yaşındayken öldü. Onun arkasında bıraktığı mirası ise Suriye'nin tarihsel ve politik yapısını bugün bile derinden etkilemeye devam etmektedir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder