Jaquijahuana Savaşı, aynı zamanda Sacsayhuamán Savaşı olarak da bilinir, 9 Nisan 1548'de Peru'da gerçekleşmiş önemli bir çatışmadır. Bu savaş, Gonzalo Pizarro'nun İspanyol İmparatorluğu'na karşı başlattığı isyanın sonunu getirmiştir. Bu makalede, savaşın nedenlerini, gelişimini ve sonuçlarını ele alacağız.
Tarihi Arka Plan
Gonzalo Pizarro, abisi Francisco Pizarro'nun Peru'yu fethetmesinden sonra burada büyük bir güç kazandı. Ancak, İspanyol Kraliyet'i tarafından uygulanan encomienda sistemine ve yeni valilerin baskıcı politikalarına karşı hoşnutsuzluk büyüyordu. Bu sistem, yerli halkın zorla çalıştırılmasına ve İspanyol kolonistlerin büyük topraklar üzerinde kontrol sahibi olmasına dayanıyordu.[1]
Savaşın Nedenleri
1542 tarihinde Kraliyet tarafından encomienda sistemini yumuşatan birtakım "yasalar" çıktı ve bu yasalara encomenderoların uyması emredildi. Gonzalo Pizarro İspanyol yönetiminin bu baskıcı politikalarına karşı 1544 yılında isyan başlattı. Kendini Peru Valisi ilan etti ve kraliyet yetkililerine karşı direnişe geçti. Bu isyan, İspanyol İmparatorluğu için büyük bir tehdit oluşturdu ve Pizarro'nun güçlenmesi, kraliyet ordusunun harekete geçmesine neden oldu.[2]
Savaşın Gelişimi
Jaquijahuana Savaşı, Cusco yakınlarındaki Sacsayhuamán kalesi çevresinde gerçekleşti. Viceroy (Viceroy: Genel Vali) Pedro de la Gasca tarafından komuta edilen kraliyet ordusu, Gonzalo Pizarro'nun kuvvetleriyle karşı karşıya geldi. Pizarro'nun ordusu, kraliyet ordusuna göre daha az sayıda ve daha zayıftı. Ayrıca, Pizarro'nun bazı destekçileri savaş öncesinde kraliyet tarafına geçmişti.[3]
Savaş ve Sonuçları
9 Nisan 1548'de yapılan savaş, kısa süre içinde kraliyet ordusunun zaferiyle sonuçlandı. Pizarro'nun ordusu hızla yenildi ve kendisi de esir alındı. Savaşın ardından Gonzalo Pizarro, idam cezasına çarptırıldı ve 10 Nisan 1548'de idam edildi.[4]
Sonuç
Jaquijahuana Savaşı, Peru'daki İspanyol yönetimine karşı yapılan en önemli isyanlardan birinin sonunu getirdi. Bu savaş, İspanyol Kraliyet'inin Peru üzerindeki kontrolünü pekiştirdi. Ayrıca, Gonzalo Pizarro'nun yenilgisi, İspanyol İmparatorluğu'nun Yeni Dünya'daki sömürge düzeninin ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha gösterdi.
Bu savaşın önemi, yalnızca askeri bir zafer olmasında değil, aynı zamanda sömürgecilik tarihinin önemli bir dönüm noktası olmasında yatmaktadır. İspanyol yönetimine karşı direnen yerli halklar ve kolonistlerin durumu, bu savaşın sonuçlarıyla birlikte daha da zorlaşmıştır.
Dipnotlar:
[1] Hemming, J. (1993). The Conquest of the Incas. Harcourt.
[2] Prescott, W. H. (1847). History of the Conquest of Peru. Harper and Brothers.
[3] Pizarro, P. (1571). Relacion del descubrimiento y conquista de los Reinos del Peru.
[4] Cook, N. D. (1981). Demographic Collapse: Indian Peru, 1520-1620. Cambridge University Press.
0 yorumlar:
Yorum Gönder