Adolphe Crémieux, 19. yüzyıl Fransa'sının önde gelen hukukçularından, politikacılarından ve Yahudi toplumunun haklarının savunucularındandır.
Hem Fransız devleti içindeki kariyeri hem de Yahudi toplumu için yaptıklarıyla, modern Yahudi tarihinin önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir.
Bu makaled, Crémieux'nin hayatını kronolojik bir sırayla inceleyerek, Yahudilikle olan bağlantısını ve bu alandaki somut katkılarını ele alacağız.
Erken Yaşamı ve Hukuk Kariyeri
Adolphe Crémieux, 30 Nisan 1796'da Fransa'nın Nîmes şehrinde, varlıklı bir Yahudi ailesinde dünyaya geldi.
Ailesi, Papalık Devleti'nden göç etmiş ve Fransız Devrimi'nin getirdiği özgürlük ortamında yaşamını sürdürmüştü.
Crémieux, genç yaşta hukuk eğitimi aldı ve 1817'de Nîmes Barosu'na kabul edildi.
Bu dönemde, Yahudilerin mahkemelerde aşağılayıcı bir yemin olan "More Judaico"yu etmeye zorlanmasına karşı mücadele etti.
1827'de bu yeminin kaldırılmasını sağlayarak, Yahudi toplumunun hakları için ilk önemli adımı attı.
Yahudi Toplumundaki Rolü ve Liderliği
Crémieux, Yahudi toplumunun haklarını savunma konusundaki kararlılığıyla tanındı.
1834'te Fransa Yahudileri Merkez Konsistuarı'nın (Consistoire Central des Israélites de France) başkan yardımcısı oldu ve bu görevi ölümüne kadar sürdürdü.
1840'ta, Şam Davası'nda (Damascus Affair) Yahudilere yönelik kan iftirasına karşı mücadelede önemli bir rol oynadı.
İngiliz filantrop (insansever) Moses Montefiore ile birlikte Şam'da hapsedilen Yahudilerin serbest bırakılmasını sağladı.
Bu olay Yahudi toplumunun uluslararası dayanışmasının önemli bir örneği oldu.
Politik Kariyeri ve Yahudi Hakları İçin Mücadelesi:
Crémieux, 1842'de Fransız Ulusal Meclisi'ne seçildi ve 1848 Devrimi sırasında Adalet Bakanı olarak görev yaptı.
1870'te, Ulusal Savunma Hükümeti'nde yeniden Adalet Bakanı oldu.
Bu görevi sırasında, Cezayir'deki Yahudilere Fransız vatandaşlığı veren "Crémieux Kararnamesi"ni (Décret Crémieux) çıkardı.
Bu kararname Cezayir Yahudilerinin statüsünü değiştirirken, Müslümanların haklarının göz ardı edilmesi, ilerleyen yıllarda toplumsal gerilimlere yol açtı.
Yahudi Eğitimi ve Uluslararası Dayanışma:
Crémieux, 1860'ta Paris'te kurulan Evrensel Yahudi İttifakı'nın (Alliance Israélite Universelle) kurucularından biriydi ve 1863'ten itibaren bu örgütün başkanlığını yaptı.
İttifak, dünya çapında Yahudi topluluklarının haklarını savunmak ve eğitim yoluyla onları güçlendirmek amacıyla çalıştı.
Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudi topluluklarına yönelik okullar açarak, Yahudi eğitiminin yaygınlaşmasına katkıda bulundu.
Osmanlı üzerine:
Midhat Paşa Avrupa'da sürgündeyken Fransız Senatörü A. Cremieux başkanlığında bir Alliance Israelite heyeti kendisini ziyaret etmiş ve Rusçuk, Bağdat, Selânik'te dindaşlarına gösterdiği iyi davranıştan dolayı teşekkür etmişti.
Paşanın cevabı şöyle oldu: “Ben hükümetimin koyduğu ilkeleri uygulamaktan başka bir şey yapmadım. Bu ilkeler bugün de Türkiye politikasının temelidir ki, zaten başka çıkar yol yoktur. Yahudilere gelince, onlara eziyet etmek bir Türk'ün aklına gelmez.”[12]
[12] Journal des Debats'dan naklen La Turquie, 10.7.1877.
Mirası ve Ölümü:
Adolphe Crémieux, 10 Şubat 1880'de Paris'te hayatını kaybetti. Montparnasse Mezarlığı'na defnedildi. Yahudi toplumunun hakları için verdiği mücadele, onu modern Yahudi tarihinin önemli figürlerinden biri yaptı. Bugün, Kudüs, Tel Aviv ve Paris gibi şehirlerde onun adını taşıyan sokaklar bulunmaktadır.
Sonuç:
Adolphe Crémieux, hem Fransız devleti içindeki kariyeri hem de Yahudi toplumunun haklarını savunma konusundaki çabalarıyla, 19. yüzyılın en etkili figürlerinden biri olarak kabul edilir.
Kaynaklar:
Adolphe Crémieux | French Lawyer, Jewish Rights, Civil Liberties - Britannica
Isaac Adolphe Crémieux - Jewish Virtual Library
Adolphe Crémieux - Ohio University
CRÉMIEUX, ISAAC ADOLPHE - JewishEncyclopedia.com
IEG - Leibniz Institute of European History - IEG-Mainz
Adolphe Crémieux - Musée d'Art et d'Histoire du Judaïsme
Jew of the Week: Adolphe Crémieux
0 yorumlar:
Yorum Gönder