János Szapolyai, Macaristan'ın 1526-1540 yılları arasında hüküm süren kralıdır. Aynı zamanda 1511-1540 yılları arasında Erdel voyvodalığını da yönetmiştir. Szapolyai, Macaristan'ın en zengin ve en güçlü soylu ailelerinden biri olan Szapolyai ailesinin bir üyesidir. Babası Szapolyai István, Macaristan'ın nádor'u (başbakanı) ve annesi Cieszynli Hedwig Teschen dükü II. Přemislav'ın kızıdır.
Zapolya, 1514 yılında György Dózsa liderliğindeki köylü isyanını bastırmış ve isyancıları acımasızca cezalandırmıştır. 1526 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Macaristan'a saldırması üzerine II. Lajos'un ordusuna katılmak üzere yola çıkmış ancak muharebenin yapıldığı Mohaç'a varmadan savaş bitmiştir. II. Lajos'un savaşta ölmesi üzerine, Székesfehérvár'da toplanan Macar asiller meclisi (diyet), Szapolyai'yi Macaristan kralı olarak seçmiştir. Ancak bir ay sonra Pressburg'da (bugünkü Bratislava) toplanan başka bir diyet, Avusturya Arşidükü Ferdinand'ı kral ilan etmiştir. Böylece Macaristan'da iki rakip kral ortaya çıkmıştır.
Zapolya, Habsburglara karşı Osmanlı İmparatorluğu'ndan destek istemiş ve I. Süleyman ile ittifak kurmuştur. Süleyman 1529 yılında Viyana'yı kuşatmak üzere Macaristan'a gelmiş ve Szapolyai'yi Budapeşte'de yeniden tahta oturtmuştur. 1538 yılında Várad'da yapılan bir barış antlaşmasıyla, Szapolyai ve Ferdinand arasında statüko sağlanmış ve Szapolyai öldükten sonra Macaristan'ın tamamının Ferdinand'a kalacağı kararlaştırılmıştır. Ancak 1539 yılında Szapolyai, I. Zsigmond'un kızı Izabela Jagiellonka ile evlenmiş ve 1540 yılında bir oğlu olmuştur. Böylece arkasında erkek bir varis bırakma imkanına sahip olan Zapolya, János Zsigmond adını verdiği oğlunu vasiyetinde varisi olarak bırakmıştır.
Szapolyai, 1540 yılında Erdel'de ölmüştür. Ölümünden sonra Macaristan üç parçaya bölünmüştür, bunlar: Habsburg yönetimindeki Batı Macaristan, Osmanlı hakimiyetindeki Orta Macaristan ve Szapolyai'nin oğlunun yönettiği Doğu Macaristan'dır (Erdel).
0 yorumlar:
Yorum Gönder