Halid el-Azm, Suriye'nin ulusal lideri ve beş kez başbakan ve 4 Nisan - 16 Eylül 1941 tarihleri arasında devlet başkanı vekili olarak görev yapmış önemli bir siyasetçidir. Suriye'nin en önde gelen siyasi ailelerinden biri olan el-Azm ailesinin bir ferdi olan Halid el-Azm, bir Osmanlı diyanet nazırının oğlu olarak 1903 yılında Şam'da doğmuştur. Hukuk eğitimi alan Halid el-Azm, 1925 yılında Şam belediyesine girmiş ve aynı zamanda ailesinin mülklerini yönetmiştir.
Halid el-Azm, 1930'larda Fransız mandası altındaki Suriye'de milliyetçi hareketin önde gelen isimleriyle yakın ilişkiler kurmuş ve Ulusal Blok koalisyonunun bir parçası olmuştur. Özellikle Haşim el-Etâsî ile yakın bir dostluk kuran Halid el-Azm, Şükri el-Kuvvetli ile ise sık sık anlaşmazlığa düşmüştür. 1941 yılında Fransızlar tarafından başbakan ve devlet başkanı vekili olarak atanan Halid el-Azm, bu görevi sadece beş ay sürdürebilmiş ve yerine Fransa'ya sadık bir kimse olarak kabul edilen Taceddin el-Hasani getirilmiştir.
Halid el-Azm, 1943-1947 yılları arasında parlamentoda ve kabinede çeşitli görevler almıştır. 1945 yılında kabineden istifa ederek muhalefetin lideri haline gelmiş ve Şükri el-Kuvvetli'nin ikinci bir dönem için yeniden Devlet Başkanı seçilmek için anayasayı değiştirmesine karşı çıkmıştır. Ancak anayasa değiştirilmiş, bununla birlikte 1947 seçimlerinde başkanlığı Kuvvetli'ye karşı kaybetmiştir. Bir yıl sonra Fransa Büyükelçisi olarak atanan Halid el-Azm, bu görevdeyken Fransa ve Sovyetler Birliği'nden silah alımı yapmıştır.
Halid el-Azm, 1948 yılında çok partili bir kabine kurmak için tekrar başbakan olmuştur. Bu dönemde İsrail ile savaşan Suriye'nin iç kalkınması için Batılı ülkelerden kredi almaya çalışmıştır. Ancak ordu ile çatışmaya giren Halid el-Azm, 1949 yılında Hüsnü Zaim tarafından yapılan darbeyle devrilmiş ve hapse atılmıştır. Aynı yıl içinde Hüsnü Zaim de başka bir darbeyle devrildiğinde hapisten çıkmış ve tekrardan meclise dönmüştür.
Halid el-Azm, 1950-1951 yıllarında da iki kez daha başbakan olmuştur. Bu dönemde Baas Partisi ile mücadele etmiş ve Mısır ile birleşme fikrine karşı çıkmıştır. 1954 yılında parlamentodan çekilen Halid el-Azm, siyasetten uzak kalmıştır. Ancak 1962 yılında Nazım el-Kudsi tarafından tekrar başbakanlığa getirilmiştir. Bu son başbakanlık döneminde de Baas Partisi ile çatışan Halid el-Azm, 1963 yılında yapılan darbeyle görevden alınmıştır.
Halid el-Azm, 1965 yılında Beyrut'ta ölmüştür. Suriye tarihinin en etkili ve saygın siyasetçilerinden biri olarak kabul edilen Halid el-Azm, ülkesinin bağımsızlığı ve demokrasisi için mücadele etmiş ve birçok darbe ve baskıya karşı direnmiştir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder