Menahem Begin, 1913 yılında Rusya’nın Brest Litovsk şehrinde doğdu. Polonya’da hukuk eğitimi aldı ve Siyonist harekete katıldı. Gençlik yıllarında Avrupa'da kurulan Betar adlı Yahudi milliyetçisi bir örgütün liderliğini yaptı. II. Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından tutuklandı ve Sibirya’da kamplara gönderildi. Rus-Alman savaşları başlayınca da serbest bırakılarak Almanya'ya karşı kurulan Polonya ordusuna katıldı ve daha sonra da Ortadoğu’ya gönderildi.
1943 yılında terhis edilerek ordu ile ilişiğini kopardı. Henüz bu yıllarda, İsrail Devleti’nin kurulmasından önce, Filistin'deki İngiliz Mandasına karşı silahlı mücadele veren Irgun adlı paramiliter örgütün başına geçti. Irgun, İngilizlere ve Araplara karşı birçok saldırı düzenledi. Bu faaliyetleri neticesinde Menahem Begin, İngilizler tarafından aranan bir suçlu ve terörist oldu.
1948 yılında İsrail Devleti’nin kurulmasıyla birlikte, sağ görüşlü Herut Partisi’ni kurdu ve ana muhalefet lideri oldu. 1977 yılında yapılan seçimleri kazanarak 30 yıl boyunca süren İşçi Partisi iktidarına son verdi ve İsrail'in altıncı başbakanı oldu.
Begin’in en önemli başarısı 1979 yılında Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile imzaladığı barış antlaşmasıydı. Bu antlaşma sayesinde İsrail, Sina Yarımadası’nı Mısır’a geri verdi ve bunun karşılığında da Mısır tarafından resmen tanındı. Bu tanınma Arap dünyasında bir ilki beraberinde getirdi. Böylelikle Mısır, Arap devletleri arasından İsrail'i tanıyan ilk devlet oldu. Menahem Begin ve Enver Sedat bu antlaşma nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldüler.
Begin, aynı zamanda İsrail’in nükleer silahlanmasını destekledi ve Irak’ın Osirak nükleer tesisini bombalattı. 1982 yılında Lübnan’a girerek Hizbullah’a karşı savaştı. Ancak bu savaşta yaşanan Sabra ve Şatila Katliamı, dünya kamuoyunda büyük tepkilere neden oldu.
1982 yılında eşi Aliza’nın ölümüyle büyük bir üzüntü yaşayan Begin, giderek siyasetten uzaklaştı ve 1983 yılında başbakanlıktan istifa etti. 1992 yılındaysa Tel Aviv’de hayatını kaybetti.
Menahem Begin, İsrail tarihinin en tartışmalı ve etkili liderlerinden birisiydi. Ömrü boyunca Irgun adındaki terör örgütünün liderliğini üstlenerek birçok silahlı saldırı gerçekleştirdi ve bu saldırılarla binlerce masum insanın ölümüne neden oldu. Bununla birlikte Başbakanlığı süresinde de birçok tepki çeken harekete de imza attı.[1] Ancak tüm bunlara rağmen 1978'de Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu. Begin, hem aşırı milliyetçi hem de demokratik bir vizyona sahipti. Hayatını İsrail’in güvenliğine ve refahına adadı.
Dipnotlar:
[1] Irgun'un lideriyken gerçekleştirdiği saldırılardan en ünlü iki tanesi King David Oteli'ne karşı gerçekleştirdiği 22 Temmuz 1946 tarihli bombalı saldırı ve 9 Nisan 1948 tarihli Deir Yassin Katliamıdır. Bu iki saldırıda da yüzlerce insan katledilmiştir.
0 yorumlar:
Yorum Gönder