Sened-i İttifak, Osmanlı İmparatorluğu'nda 29 Eylül 1808 tarihinde padişah II. Mahmud ile ayanlar arasında imzalanan bir anlaşmadır. Bu anlaşma, Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesini yeniden tesis etmek ve ayanların haklarını korumak amacıyla yapılmıştır. Sened-i İttifak, Osmanlı Devleti'nin ilk yazılı anayasası olarak kabul edilmektedir
Sened-i İttifak'ın Nedenleri
Sened-i İttifak'ın imzalanmasının başlıca nedenleri şunlardır:
• 18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde merkezi otorite zayıflamış, ayanlar güçlenmiş ve bazı ayanlar devlete karşı isyanlar çıkarmışlardır. Bu durum, devletin iç ve dış sorunlarla boğuşmasına neden olmuştur.
• 1807 yılında Kabakçı Mustafa İsyanı'yla birlikte IV. Mustafa tahta çıkmış, ancak ayanların desteğini alamamıştır. Bu desteği alamamasıyla birlikte IV. Mustafa, 1808 yılında Rusçuk Ayanı Alemdar Paşa İsyanıyla (ya da Baskını) birlikte tahttan indirilmiştir.
• II. Mahmud, tahta geçtikten sonra ayanlarla uzlaşma yolunu seçmiş ve onların desteğini kazanmak için Sened-i İttifak'ı imzalamayı kabul etmiştir.
Sened-i İttifak'ın Maddeleri
Sened-i İttifak'ın başlıca maddeleri şunlardır:
• Padişah devletin temel kurumlarını koruyacak ve yenileyecektir.
• Ayanlar padişaha bağlılık gösterecek ve devlete karşı asi olmadan sadakat göstereceklerdir.
• Ayanlar kendi bölgelerinde vergi toplayacak, adalet dağıtacak ve güvenliği sağlayacaktır.
• Ayanlar padişahın izni olmadan birbirleriyle savaşmayacak ve anlaşmazlıkları barışçıl yollarla çözecektir.
• Ayanlar padişahın atadığı valilere saygı gösterecek ve onlara yardımcı olacaktır.
• Ayanlar padişahın çağrısına uyarak devletin savunmasına katılacaktır.
Sened-i İttifak'ın Sonuçları
Sened-i İttifak'ın imzalanmasıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nda şu sonuçlar ortaya çıkmıştır:
• Padişah ile ayanlar arasında bir denge kurulmuş ve devletin bütünlüğü sağlanmıştır.
• Ayanlar devlete karşı isyan etmek yerine devletin yeniden yapılanmasına katkıda bulunmuştur.
• Sened-i İttifak, Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecinin başlangıcı olarak görülmüştür.
• Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı'nın hazırlanmasına zemin hazırlamıştır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder