Aziz Bartholomew (Bartolomeus) Yortusu Katliamı, 1572 yılında Fransa'da yaşanan ve Katoliklerin, Protestanlara karşı düzenlediği bir dizi suikast ve katliam olayıdır. Bu olay Fransız Din Savaşları'nın en kanlı ve en tartışmalı bölümü olarak kabul edilmektedir. Katliamın nedenleri, sonuçları ve sorumluları hakkında farklı görüşler vardır.
Katliamın başlangıcını teşkil eden olay, 18 Ağustos 1572'de Paris'te gerçekleşen bir düğün törenidir. Bu törende Fransa Kralı IX. Charles'ın kız kardeşi Valois'li Margaret, Navarra Kralı IV. Henri ile evlenecektir. Bu evlilik Katolikler ile Protestanlar (Huguenotlar) arasında barış ve uzlaşma sağlamak için planlanmıştır. Ancak düğünden kısa bir süre sonra Protestanların lideri Amiral Coligny'li II. Gaspard'a (Gaspard de Coligny) bir suikast girişiminde bulunulmuştur. Bu girişim başarısız olmuş, ancak saldırıda Gaspard yaralanmıştır.
II. Gaspard'ın suikastçısının kim olduğu bilinmemektedir, ancak bazı kaynaklar bu suikastı, Fransa Kralı IX. Charles'ın annesi Catherine de' Medici'nin emriyle Guise Ailesinin gerçekleştirdiğini iddia etmektedir.
Catherine de' Medici, Protestanların güçlenmesinden ve kendi otoritesini zayıflatmasından endişe duymaktaydı. Ayrıca II. Gaspard'ın kral üzerinde büyük bir etkisi olduğunu ve onu Hollanda'da İspanya İmparatorluğu'na karşı başlatılan Protestan isyanına destek vermeye ikna ettiğini düşünüyordu.
Başarısız suikast girişimi sonrasında kraliyet ailesi ve danışmanları, Protestanların ayaklanacağından ve bu suikastın intikam alacağından korktular. Bu nedenle süratle Gaspard'ın ve diğer önemli Protestan liderlerin öldürülmesine karar verdiler. Bu kararın nasıl alındığı ve kimlerin dahil olduğu da kesin olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklar bunun Catherine de' Medici'nin tek başına verdiği bir karar olduğunu, bazıları ise bu kararı Kral IX. Charles'ın da onayladığını veya onaylamak zorunda kaldığını söylemektedir.
23 Ağustos 1572 gecesi (Aziz Bartholomew Yortusu arifesinde), kraliyet muhafızları ve Katolik çeteler, Gaspard'ın kaldığı eve baskın düzenlediler. Gaspard ve yanındaki Protestanlar öldürüldü. Ardındansa katliam tüm Paris'e yayıldı. Katolikler, sokaklarda, evlerde, kiliselerde ve diğer yerlerde Protestanları arayıp teker teker öldürmeye başladılar. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere hiçbir ayrım yapılmadı. Bazı Protestanlarsa kendilerini savunmaya çalıştılar veya saklandılar, ancak çoğu kaçamadı ve direnemedi.
Katliam birkaç gün sürdü. Bu birkaç gün içerisinde Paris'te yaklaşık 3 bin ila 10 bin arasında Protestan'ın öldüğü tahmin edilmektedir. Katliamın haberleri kısa süre içerisinde diğer şehirlere de ulaştı ve diğer şehirlerde de benzer şekilde Protestanlar katliama maruz kaldı. Bazı şehirlerse katliama karşı çıkarak Protestanlara koruma sağladılar. Fransa geneline yayılan bu katliam neticesinde ölen Protestan sayısı 10 bin ila 30 bin arasında değişmektedir.
Aziz Bartholomew Katliamı Fransa ve Avrupa'da büyük bir yankı uyandırdı. Katolikler bunu Tanrı'nın bir isteği olarak gördüler ve kutladılar. Protestanlar ise bunu büyük bir felaket ve ihanet olarak algıladılar ve gerçekleşen saldırıyı kınadılar. Kral IX. Charles ise katliamdan sonra bir bildiri yayınlayarak bunun kendisini ve krallığı korumak için gerekli bir önlem olduğunu savundu. Ancak daha sonra pişmanlık duyduğu ve vicdan azabı çektiği de söylenmektedir.
Bu katliam Fransız Din Savaşları'nın seyrini değiştirdi. Protestanların siyasi ve askeri gücü zayıfladı, ancak direnişleri daha da arttı. Navarra Kralı IV. Henri katliamdan kurtulmak için Katolikliğe geçmeyi kabul etti. Ancak daha sonrasında tekrar Protestanlığa döndü. 1589'da Fransa Kralı oldu[1] ve 1598'de Nantes Fermanı ile Protestanlara dini özgürlük tanıdı. Bu fermanla birlikte Fransız Din Savaşları'na son verdi.
Dipnotlar:
[1] Kral olabilmesi için Katolik olmayı kabul etmesi gerekiyordu. Bu yüzden sonradan resmi olarak yine Katolik olduğunu bildirdi.
0 yorumlar:
Yorum Gönder