Condottieri (Kondotiyeri), Orta Çağ'dan Rönesans dönemine kadar İtalyan şehir devletleri ve Papalık Devleti gibi bölgelerin kullandığı, sözleşme usulüyle çalışan paralı asker liderleri ve gruplarıdır. İtalyancada "condottiero" tekil bir paralı asker liderini ifade eder. Tarih boyunca bu paralı askerlerin ırklarına bakılmaksızın, bağımsız olarak kullanıldığı görünmektedir.
13. ve 14. yüzyıllarda Venedik, Cenova ve Floransa gibi İtalyan şehir devletleri, ticaret sayesinde zenginleşmiş olsalar da düzenli orduları bulunmamaktaydı. Bu nedenle dış güçlerin işgal tehdidi veya komşu devletlerin saldırısı durumunda yöneticiler paralı askerlere başvurmak durumunda kalıyorlardı. Bu paralı askerlerle devlet arasında savaş koşulları ve hizmet bedelinin belirlendiği bir sözleşme (condotta) yapılmakta ve bu paralı askerlerin liderine de "Condottiere" denilirdi.
Haçlı Seferleri'nin tamamlanmasının ardından, Ortadoğu'da savaşan birçok komutan Avrupa'ya dönerek özellikle İtalya'da faaliyet göstermeye başladı. Farklı milletlerden olan bu paralı askerler zamanla örgütlenerek küçük ordular haline geldi.
Bu süreçte Dük Werner von Urslingen ve Kont Konrad von Landau tarafından kurulan Ventura Bölüğü, olağanüstü disiplini ve kazançları adil bir şekilde paylaşmasıyla ün kazandı. İlk İtalyan komutanı ise Aziz George Bölüğü'nün liderliğini yaptı.
Zaman içerisinde ise Condottieri, devletlerin mali ve siyasi çıkarlarını savaş alanında olumsuz etkileyecek şekilde evrilmeye başladı. Paralı asker komutanları saf değiştirmeye meyilli hale geldi ve savaştan kaçınma eğilimleri gösterdiler. 16. yüzyılın başlarına gelindiğinde şehir devletleri küçük prenslikleri yutarak, İtalya toprakları genel Avrupa siyasetinin etkisine açık hale geldi ve condottieri zamanla yok olmaya başladı.
Condottieri askerleri neredeyse tamamen zırhlı süvari birliklerinden oluşuyordu ve savaştıkları düşmanlar arasında da ortak bir özellikleri bulunmuyordu. Paralı askerler daha yüksek ücret için hızla saf değiştirebilecek durumdaydılar. Bu yüzden de muharebeler genellikle az kanlı ve taktiksel olarak geçerdi, çünkü onlar için esir almak, öldürmekten çok daha karlı ve çok daha değerliydi. Bununla birlikte paralı askerler hayatlarını riski atmamak için en risksiz yollara başvururlardı.
1494 senesinde İtalya'da başlayan Fransız işgali, condottieri geleneğinin çöküşünü hızlandırdı. Büyük bir orduyla İtalya'ya giren Kral VIII. Charles, buradaki dengeleri altüst etti. Sonuç olarak, condottieri geleneği tamamen sona ermemiş olsa da önemini kaybetti. Günümüzde ise Vatikan'daki İsviçreli Muhafızlar, bu geleneğin günümüze yansıyan bir örneği olarak varlıklarını sürdürmektedirler.
Condottieriler aynı zamanda kültürel ve sanatsal hayata da katkıda bulunmuştu. Bazıları meşhur ressamlar, mimarlar veya yazarlarla dostluk kurmuş, bazıları ise kendilerini sanat eserlerinde ölümsüzleştirmiştir.
Condottieriler, İtalyan Rönesansının hem kahramanları hem de kötü adamları olarak görülebilirler. Onlar İtalya'nın siyasi bölünmüşlüğünün hem nedeni hem de sonucuydular. Onlar, İtalya'nın savaşçı ruhunu ve sanatsal zenginliğini yansıtmışlardır.
0 yorumlar:
Yorum Gönder